- پیش گفتار 2
- اشاره 4
- فصل اول: زندگانی علامه طبرسی 4
- ولادت 4
- دوران کودکی و نوجوانی 5
- زادگاه طبرسی 5
- سفر 7
- خاندان طبرسی 8
- وفات یا شهادت 8
- آرامگاه علامه 11
- الف) کتاب های تفسیری 12
- فصل دوم: ابعاد شخصیت علمی و فرهنگی طبرسی 12
- 1. آثار طبرسی 12
- اشاره 12
- اشاره 12
- ج) کتاب های أنساب و سیره 14
- د) کتاب های اخلاق 14
- ه) کتاب های فقهی 14
- ب) کتاب های نحو و لغت 14
- و) دیگر کتاب ها 15
- اشاره 16
- الف) قرن ششم، قرن تفسیر قرآن 16
- 2. طبرسی و علم تفسیر 16
- ب) طبرسی؛ مفسر بزرگ شیعه 17
- ج) تفسیر مجمع البیان 18
- د) استفاده از عقل و نقل در مجمع البیان 18
- ه) روش علامه طبرسی در مجمع البیان 19
- و) مصادر مجمع البیان 20
- ز) نظر دانشمندان درباره مجمع البیان 21
- اشاره 26
- 3. طبرسی و سیاست 26
- الف) حکومت در اندیشه سیاسی طبرسی 27
- ب) دیدگاه علامه طبرسی درباره مشارکت علما در حکومت 30
- ج) عدالت در اندیشه سیاسی طبرسی 31
- 4. طبرسی و فقه و کلام 32
- 5. استادان علامه طبرسی 34
- 6. شاگردان طبرسی 36
- فصل سوم: ویژگی و اخلاق علمی علامه طبرسی 39
- اشاره 39
- 1. انصاف و عدالت 39
- 3. عزم و اراده قوی 40
- 2. عالم پروری 40
- 4. سعه صدر 41
- 6. آزاد اندیشی و دوری از تعصب 42
- 5. صدق در گفتار 42
- 7. دقت و امانت داری 43
- 8. فضل و دانش گسترده 45
- اشاره 46
- فصل چهارم: فعالیت های سیاسی، مذهبی و فرهنگی علامه طبرسی 46
- 1. شرایط سیاسی ایران در عصر طبرسی 46
- اشاره 46
- الف) حکومت سلجوقیان 47
- ب) موضع گیری سیاسی طبرسی در قبال حکومت 51
- 2. شرایط مذهبی ایران در عصر طبرسی 53
- اشاره 53
- الف) وضعیت شیعه در عصر طبرسی 56
- ب) مشاجره ها و مناقشه های مذهبی 58
- ج) نقش طبرسی در ایجاد وحدت مذهبی 59
- 3. وضعیت فرهنگی عصر طبرسی 61
- اشاره 61
- الف) اوضاع علم و مدارس در دوره طبرسی 64
- ب) معاصران طبرسی 67
- ج) فعالیت های فرهنگی طبرسی 71
- 1. سبب تألیف مجمع البیان 75
- فصل پنجم: داستان هایی درباره علامه طبرسی 75
- اشاره 75
- 2. به خواب دیدن حضرت موسی و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 77
- اشاره 79
- سوژه هایی برای برنامه سازی درباره علامه طبرسی 79
- فصل ششم: با برنامه سازان 79
- گروه کودک و نوجوان 80
- گروه معارف اسلامی 81
- گروه تاریخ 82
- گروه مسابقه و سرگرمی 83
- گروه فیلم و سریال 83
- پرسش های مصاحبه ای 83
- معرفی کارشناسان 84
- پرسش هایی برای گفت وگو با مردم 84
- کتاب نامه 86
سفر
سفر
در تاریخ بیهقی آمده است:
ایشان در مشهد سناباد طوس متوطن بوده اند و ... به قصبه (سبزوار) انتقال کرد؛ [در] سنه ثلاث و عشرین و خمس مأئه (528) و اینجا متوطن گشت و مدرسه دروازه عراق به اسم او بود.(1)
ابوعلی فضل بن حسن، حدود 54 سال در مشهد اقامت داشت. با نفوذی که سادات آل زباره در این شهر داشتند، وی در آن دیار با عزت و احترام بسیار زندگی کرد. سپس در سال 523 از مشهد به سبزوار رفت و تا پایان عمر مبارکش؛ حدود 25 سال در سبزوار زندگی می کرد.(2) ابوعلی در سبزوار، مدیریت مدرسه دروازه عراق را بر عهده گرفت و به تدریس علوم گوناگون و تعلیم و تربیت شاگردان بزرگ و تألیف کتاب های نفیس پرداخت. امروزه شاگردان شیخ طبرسی از نامورترین دانشمندان شیعه و کتاب هایش جزو آثار برجسته علوم و فنون اسلامی به شمار می روند.(3)
دلایل مهاجرت شیخ طبرسی از مشهد به سبزوار را این گونه بیان کرده اند:
1. وجود اختلاف های بسیار میان امیران سلجوقی در شهرهای گوناگون به ویژه در مرو؛ مرکز خراسان؛
2. فوت وزیر معین الدین بن نصر احمد بن فضل بن محمود، وزیرِ سلطان سنجر، فرزند ملکشاهِ سلجوقی که از سال 490 حاکم خراسان بود.
3. هجرت بزرگان آل زباره به بیهق.(4)
1- علی بن زید بیهقی، تاریخ بیهقی، تصحیح: احمد بهمنیار، ص 242.
2- طبرسی و مجمع البیان، ج 1، ص 209.
3- مفاخر اسلام، ص 409.
4- غلامرضا جلالی، با مشاهیر مدفون در حرم امام رضا7، مشهد، ص 281.