- تقدیم 1
- مقدمه کنگره 2
- دیباچه 5
- فصل اول: شیعه و احیای حدیث 8
- شیعه و احیای حدیث 8
- بخش اول :نگاهی به حدیث شیعه 8
- اشاره 8
- 1. علی علیه السلام احیاگر قرآن و سنت 9
- 2. نقش اصحاب آن حضرت، در احیای سنت 11
- 3. امام سجاد علیه السلام و احیای سنت 14
- 4. زمان امام باقر و امام صادق و انقلاب بزرگ فرهنگی 14
- اشاره 15
- آشنایی با اصحاب اجماع 15
- گروه اول 17
- گروه دوم 18
- گروه سوم 18
- فصل دوم فصل دوم: جایگاه علی بن ابراهیم در فقه و حدیث 20
- جایگاه علی بن ابراهیم در نشر حدیث و فقه 20
- تاریخچه مکتب حدیثی قم 23
- فصل اول: تاریخچه مکتب حدیثی قم 23
- بخش دوم : ابراهیم بن هاشم و شکل گیری مکتب حدیثی قم 23
- دیگر خاندان های حدیثی _ فرهنگی 28
- 1. خاندان برقی 28
- 2. خاندان علی بن ابراهیم قمی 28
- ابراهیم بن هاشم سفیر حدیث 30
- فصل دوم: ابراهیم بن هاشم سفیر حدیث 30
- 1. جامعیت ابراهیم بن هاشم 30
- 2. ابراهیم از منظر فقها و دانشمندان علم رجال 32
- راویان و سند حدیث 40
- فصل اول: راویان و سند حدیث 40
- بخش سوم : اهمیت تدوین حدیث 40
- فصل دوم: شیعه و سیر تدوین حدیث 45
- شیعه و سیر تدوین حدیث 45
- 1. صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و تدوین حدیث 49
- 2. طلایه داران حدیث شیعه 50
- 3. روشنگری ائمه علیهم السلام در تدوین حدیث 52
- 4. عصر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام 54
- وضعیت حدیث شیعه در قرن سوم 56
- فصل سوم: وضعیت حدیث شیعه در قرن سوم 56
- فصل چهارم: اصول مهم در صحت حدیث 64
- 1. دقت در رجال حدیث 64
- اصول مهم در صحت حدیث 64
- 2. ایمان و عقاید راوی 67
- فصل اول: مکتب حدیثی اهل سنت در کوفه 73
- بخش چهارم : سیری در مکاتب حدیثی کوفه و قم 73
- مکتب حدیثی اهل سنت در کوفه 73
- مکتب حدیثی شیعه در کوفه 79
- فصل دوم: مکتب حدیثی شیعه در کوفه 79
- شاکله حدیث شیعی 82
- الف. مصونیت مکتب حدیثی شیعه 82
- ب. جایگاه عقل و سنت نزد شیعیان کوفه 84
- ج. امتیازات حوزه حدیثی شیعه در کوفه 89
- د. انحرافات در حوزه حدیثی شیعه 91
- فصل سوم: ویژگی های حوزه حدیثی قم 95
- الف. نص گرایی 95
- ویژگی های حوزه حدیثی قم 95
- اشاره 95
- ب. پرهیز از نقل احادیث ضعیف و غلوآمیز 97
- ج. پرهیز از عقل گرایی و رأی و اجتهاد 97
- فصل چهارم: ابراهیم بن هاشم، رابط میان حوزه کوفه و قم 101
- ابراهیم بن هاشم رابط میان حوزه کوفه و قم 101
- اهتمام حوزه حدیثی قم به نشر حدیث صحیح و معتبر 107
- فصل پنجم: اهتمام حدیثی قم به نشر حدیث صحیح و معتبر 107
- فصل اول: مفهوم وثاقت در علم حدیث 111
- اشاره 111
- اشاره 111
- بخش پنجم : بررسی و تبیین وثاقت و شخصیت ابراهیم بن هاشم 111
- مفهوم وثاقت در علم حدیث 111
- 1. تصریح یکی از ائمه علیهم السلام بر وثاقت افراد 112
- الف. توثیقات خاص 112
- 2. تصریح یکی از دانشمندان و اعلام گذشته 113
- 3. تصریح یکی از دانشمندان و علمای متأخر 113
- 4. ادعای اجماع از طرف پیشینیان 115
- 6. تلاش مجتهد در جمع نشانه ها و قرائن 115
- 5. مدح و توصیفی که کاشف از حسن ظاهر و ظاهر نیکوی راوی باشد. 115
- ب. توثیقات عام 116
- اشاره 116
- 7. گفته اند، تمامی اصحاب امام صادق علیه السلام که در رجال شیخ آمده اند ثقه هستند و دلیلش گفته شیخ مفید در ارشاد است که چنین نگاشته است: «مردم از امام صادق علیه السلام علومی را فرا گرفته اند و در بین مردم پخش کرده اند که از سایر ائمه علیهم السلام روایت نگردیده است. و آن تعداد از صاحبان آثار و ناقلین اخبار که از امام صادق علیه السلام روایت کرده اند از سایر معصومین علیهم السلام نقل نکرده اند. اصحاب حدیث و رجال، نام های این راویان را «راویان ثقه از امام صادق علیه السلام » با آراء و نظریات گوناگونی که دارند، گرد آوری کرده که مجموع آن ها به چهار هزار نفر می رسد§ ارشاد، شیخ مفید، ص 289.§. 126
- 8. استاد و شیخ اجازه: آیا استاد و شیخ اجازه بودن دلیل بر وثاقت مجیز نزد مستجیز می گردد یا خیر؟ مثلاً صدوق و شیخ طوسی، در بسیاری از موارد در کتابهایشان در خواست و تقاضای اجازه خود را از بعضی مشایخ ذکر کرده اند، آیا این درخواست اجازه، دلیل بر وثاقت آن اساتید به طور مطلق است یا آن که بر وثاقت آن افراد، لااقل نزد خود آن دو بزرگوار دلالت می کند. 130
- 9. وکالت و نمایندگی از امام علیه السلام ؛ بعضی وکالت از امام علیه السلام را دلیل وثاقت وکیل می شمرند، حال آن که ملازمه ای میان آن دو نیست. البته وکالت در امور مالی دلالت بر امین بودن وکیل دارد، ولی ربطی به عدالت و ثقه بودن او ندارد. آری اگر کسی در طول سالیان متمادی وکیل امام علیه السلام بوده و توبیخ و سرزنشی از او نشده باشد می توان گفت که این گونه وکالت نشانه ای بر وثاقت و ایمان راسخ وکیل است. زیرا بعید است دروغ گویی، سالیان طولانی وکیل و نماینده امام علیه السلام باشد و دروغگویی او بر آن حضرت روشن نشده باشد. 131
- 10. کثرت روایت ثقه از شخص دیگر. 132
- فصل دوم: ابراهیم بن هاشم بر قله وثاقت 134
- ابراهیم بن هاشم بر قله وثاقت 134
- وثاقت ابراهیم بن هاشم در کلام علما 150
- فصل سوم: وثاقت ابراهیم بن هاشم در کلام علما 150
- الف. شهادت 157
- عوامل وثاقت 157
- فصل چهارم: عوامل وثاقت 157
- اشاره 157
- ب. وکالت و نمایندگی 160
- ج. شیخ و استاد بودن 162
- د. علم و ایمان و مقام فقاهت 164
- استادان ابراهیم بن هاشم 168
- فصل پنجم: استادان ابراهیم بن هاشم 168
- استادان صحابی : 169
- 1. اصحاب امام جعفر صادق علیه السلام 169
- 2. اصحاب امام کاظم و امام رضا علیهماالسلام 170
- 3. اصحاب امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری علیهم السلام 171
- آثار و تألیفات او 190
- یونس و یگانه ستایی او 199
- الف. شاگردان ابراهیم بن هاشم 226
- شاگردان، آثار و فرزندان ابراهیم بن هاشم 226
- فصل ششم: شاگردان، آثار و فرزندان ابراهیم بن هاشم 226
- ب. شاگردان احمد بن ادریس 228
- ج. فرزندان دانشمند احمد 228
- فصل اول: علی بن ابراهیم از منظر دانشیان رجال 249
- علی بن ابراهیم از منظر دانشیان رجال 249
- بخش ششم : بررسی ابعاد شخصیتی ابوالحسن، علی بن ابراهیم بن هاشم قمی 249
- فصل دوم: استادان و مشایخ علی بن ابراهیم 261
- استادان و مشایخ علی بن ابراهیم 261
- 1. ابراهیم بن هاشم قمی 262
- 2. احمد بن اسحاق قمی 263
- 3. احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی 268
- 4. احمد بن محمد بن خالد برقی 282
- 5. داود بن قاسم 303
- 6. حسین بن سعید اهوازی 310
- 7. محمد بن حسین بن ابی الخطاب 313
- 8. حسن بن موسی الخشاب 315
- 9. ایوب بن نوح 318
- 10. ریان بن صلت 320
- 11. عبد الله بن صلت 321
- 12. عباس بن معروف 322
- 13. محمد بن عیسی بن عبید 323
- 14. علی بن اسحاق 339
- 15. یعقوب بن یزید 340
- فصل سوم: شخصیت علمی علی بن ابراهیم 341
- شخصیت علمی علی بن ابراهیم 341
- علی بن ابراهیم و دانش کلام 367
- علی بن ابراهیم محدّث و فقیه 375
- فصل چهارم: علی بن ابراهیم محدّث و فقیه 375
- الف. روایات شیعه 382
- ب. روایات اهل سنت 385
- الف. نقش اصحاب امام علیه السلام در احیای سنت 404
- ب. عصر امام سجاد علیه السلام 408
- ج. عصر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام 409
- د. سنّت گرایان اصولی 416
- فصل پنجم: علی بن ابراهیم مفسری بزرگ 429
- علی بن ابراهیم مفسری بزرگ 429
- الف. قرآن و تفسیر در کلام ائمه هدی علیهم السلام 430
- ب. شیعه و نگارش تفسیر 436
- ج. تفسیر قمی 449
- الف. جایگاه تفسیر قمی 451
- ب. مقدمه تفسیر قمی 452
- ج. تفسیر علی بن ابراهیم از نگاه علما 453
- د. نگاه تحلیلی و مدبّرانه علامه تهرانی 460
- فصل ششم: علی بن ابراهیم معلم اخلاق 484
- علی بن ابراهیم از منظر اخلاق 484
- 1. اخلاق در کلام امام سجاد علیه السلام 485
- 2. علی بن ابراهیم آموزگار اخلاق عملی و نظری 488
- 3. علی بن ابراهیم تجلی گاه نور دانش و ایمان 494
- فصل هفتم: جامعیت و مرجعیت علی بن ابراهیم 496
- جامعیت و مرجعیت علی بن ابراهیم 496
- 1. ثقه الاسلام کلینی 498
- 2. علی بن بابویه 507
- 3. شریف حمزه بن محمد 521
- 4. احمد بن علی بن ابراهیم 522
- 5 . محمد بن علی بن ابراهیم 522
- 6. محمد بن علی ماجیلویه 522
- 7. محمد بن حسن صفار 523
- 8. سایر شاگردان 528
- فصل هشتم: فرزندان علی بن ابراهیم 545
- شیعیان و سخت گیری خلفای عباسی 550
- فصل اول: شیعیان و سخت گیری خلفای عباسی 550
- بخش هفتم : تحولات سیاسی _ اجتماعی قم در زمان علی بن ابراهیم 550
- عصر متوکّل 551
- الف. اوضاع سیاسی _ اجتماعی قم 553
- ب. قم و تحولات آن در زمان امام حسن عسکری علیه السلام 556
- ج. تلاش قمیون برای ارتباط با امام حسن عسکری علیه السلام 558
- د. جایگاه احمد بن اسحاق 564
- فصل دوم: قم و تحولات آن در عصر غیبت صغری 568
- قم و تحولات آن در عصر غیبت صغری 568
- الف. غیبت صغری فخر قمیون 571
- ب. وضعیت حوزه حدیثی قم 575
- د. ارتباط با نواب امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف 581
- فصل سوم: جایگاه علی بن ابراهیم در دوران غیبت صغری 598
- جایگاه علی بن ابراهیم در دوران غیبت صغری 598
- کتابنامه 606
تقدیم
به ساحت ملکوتی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام که فروغ شفاعت و کرامتش چون خورشید فروزنده و به فرزانگان مکتب حدیثی قم که نخستین زائران بارگاه آن حضرت بودند و همه زائران بارگاهش که با زمزمه «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنه» از ملکوت معنویتش شفاعت می طلبند، نور می افشاند. اجر و پاداش معنوی این اثر به ارواح پاک شهیدان انقلاب اسلامی و به روح برادر شهیدم علی اکبر رنجبر فردوئی.