در شعاع جانان صفحه 138

«همان خدایی که ما را از فضل خویش در خانه اقامتگاه دائمی جای داد که نه رنجی در آن به ما میرسد و نه خستگی به ما دست میدهد.»

زیرا اقامت در اقامتگاه دائمی بهشت و منتفی بودن رنج و خستگی، شامل همه ساکنان بهشت در درجات متفاوت خواهد بود و اختصاص به گروه یا گروهای خاصی ندارد. جالب این که در آیه 33 فرمود: «فضل کبیر» و این آیه، قید «کبیر» ندارد و لذا بهشت با همه  درجات و مراتبش، از فضل خداوند است اما فضل کبیر خدا، شامل حال همه نمیشود.(1)

تاریخچه مختصر منابع حدیثی شیعه و بایستههای پژوهشی پیرامون آنها از دیدگاه مرحوم علامه

حال، به ثقل دیگر (اخبار) بپردازیم. مختصراً یک جمله در مورد اخبار به شما بگویم. ما سه مرحله کتاب داریم. یک مرحله اصول اوّلیه است که آثار مرحوم صدوق و شیخ طوسی و شیخ مفید و سید مرتضی بر مبنای آنها تدوین شده است. برخی تصوّر میکنند که اینها مصادر هستند، مصادر اوّلیه اند. چنین نیست. صاحب کتاب کافی از امام صادق علیه السلام نشنیده بود، بلکه آن کسی که خودش از امام صادق و باقر و از سایر ائمه علیهم السلام شنیده است و کتاب نوشته، صاحب اصل یا رساله بوده است. مرحوم کلینی و مرحوم صدوق و شاگردان آنها در این مکتب، همچنین بزرگانی مثل ابن ادریس صاحب کتاب السرائر، صاحب کتاب المعتبر، الذکری و غیره در این ردیفاند. دوره بعد، مرحله جوامع متأخّر است.

خدا رحمت کند آن کسی را که مثل مرحوم مجلسی قد علم کرد و کتاب بحارالانوار را نوشت. در همان قرن، خداوند، شیخ حرعاملی را برانگیخت تا وسایل الشیعه را در فقه بنویسد، که تا قرن حاضر مصدر برای علما و مرجع برای فقها قرار دهد. همچنین مولی محسن فیض، کتاب وافی را جامع برای اصول اربعه قرار داد. در زمینه تفسیر نیز، کتابهایی مانند تفسیر البرهان و نورالثقلین نوشتند. در چهار بُعد، کتاب نوشته اند و شاگردان بعد از اینها نیز، ولی زمان مجلسی کجا و