- پیش گفتار 1
- اشاره 3
- بخش اول: قرآن و عرفان 3
- فصل اول: چیستی و مؤلفه های عرفان اسلامی 4
- اشاره 4
- اقسام عرفان 8
- فصل دوم: قرآن، منبع حقیقی عرفان 19
- اشاره 29
- فصل سوم: شواهد قرآنی در سیر و سلوک عرفانی 29
- 1. صعود و رفعت 32
- 2. جهاد و هجرت 35
- 3. تتبّل و فِرار 37
- 4. لقاءالله، لقای رب 42
- 5. ملکوت، یقین، نظر، رؤیت، شهود 46
- بخش دوم: مبادی و مبانی سیر و سلوک در قرآن 50
- اشاره 50
- پیش درآمد 51
- اشاره 54
- فصل اول: ضرورت خودشناسی 54
- اشاره 56
- 1. عرفان به نفس، عرفان به خدا 56
- الف) گام های هفت گانه 61
- ب) دو گزاره نهایی 62
- 2. طریق عملی نفس 63
- 3. سلوک اخلاقی، مقدمه سلوک عرفانی (تهذیب نفس و ادراک رفیعالدرجات) 67
- ب) خوف و خشیت الهی 71
- ج) کنارهگیری از دنیا و دنیاگریزی 71
- الف) معرفت توحیدی به خدا 71
- 4. ثمره های سلوکی معرفتِ نفس 71
- اشاره 71
- ه_) بصیرت نفس و روشنبینی درونی 72
- و) روزیهای مادی و معنوی 72
- د) خویشتنیابی و خودنگه داری نفس بر اثر معرفتِ به خدا 72
- ز) حیات طیبه 73
- ح) شهود ملکوت 74
- ی) ادراک حقیقی ایمان و یقین 74
- ک) گشایش راه معرفت به خدا از خدا 74
- ط) رؤیت خدا با چشم دل 74
- ل) معرفت به پیامبراعظم صلی الله علیه و آله و پیشوایان هدایت و نور 75
- فصل دوم: عقلانیت و اعتدال در سیر و سلوکِ قرآنی 76
- فصل سوم: شریعتگرایی در سیر و سلوکِ قرآنی 79
- اشاره 82
- فصل چهارم: ایمانگروی و عمل صالحگرایی 82
- نمونههایی از احادیث درباره ایمان و عمل صالح 84
- فصل پنجم: انسان و شدن 88
- فصل ششم: عبودیتگرایی 91
- فصل هفتم: ولایتمحوری 97
- فصل هشتم: سلوکِ زندگیساز 100
- فصل نهم: برخورداری از شرایط سیر و سلوک 107
- اشاره 107
- 1. داشتن انگیزه و اراده جدّی 107
- 2. بصیرت حقیقی و معرفت یقینی 108
- 3. شکر و شکیبایی 109
- 4. تمرین و تداوم 110
- 5. توجّه و تسلّط بر نفس داشتن 111
- 6. داشتن مربّی و پیر راه 112
- 7. دوستان سلوکی 114
- 8. طهارت درون و برون 115
- 9. تفکر و تذکر 115
- فصل دهم: برداشتن گام عملی سیر و سلوک 117
- اشاره 122
- بخش سوم: ماهیت سیر و سلوک قرآنی 122
- فصل اول: چیستی سیر و سلوکِ قرآنی 123
- فصل دوم: درجات و مراتب سیر و سلوک در قرآن کریم 137
- فصل سوم: انسان در مسیر شدن(تکامل انسان) 142
- 1. خلق مدام و تجدد امثال 145
- فصل چهارم: شواهِدِ قرآنی 145
- اشاره 145
- 2. انسان کادح 147
- 3. فقر وجودی 149
- 4. پرسش از دانایان 150
- 5. زینت دل ها 152
- فصل پنجم: عرفان در منطق قرآن 155
- اشاره 155
- 1. ویژگی های عرفان قرآنی 161
- 2. ارزش یاد خدا 164
- 3. صفات یادکنندگان خدا (اهل ذکر) 165
- فصل ششم: تجارت نجاتبخش و جاودانه 170
- اشاره 179
- بخش چهارم: راه های معرفت الله و مراتب سیر و سلوک در قرآن 179
- فصل اول: راه های معرفت الله 180
- فصل دوم: ویژگیهای سالکان الهی در قرآن 191
- فصل سوم: عرفان به نفس، قرارگاه مرکزی سیر و سلوک الی الله 202
- فصل چهارم: تزکیه نفس، زیربنای عرفان عملی 214
- اشاره 214
- چند نکته درباره تزکیه نفس و رهاورد سلوکی آن 217
- فصل پنجم: اوصاف و اصول حاکم بر زندگی عرفانی از دیدگاه امام علی علیه السلام 224
- بخش پنجم: مراحل، مقامات و احوال عارفان در قرآن کریم 232
- اشاره 232
- فصل اول: توبه 246
- 1. ماهیت توبه 246
- اشاره 246
- 2. توبه خدا و بنده 255
- 3. نشانههای توبه حقیقی 256
- 4. توبه نصوح 258
- 5. شرایط، حقیقت، سرّ حقیقت، لطایف و اقسام توبه 259
- 6. نمونه هایی از توبه کنندگان در قرآن 262
- 7. توبه در احادیث 263
- اشاره 265
- فصل دوم: وَرَع 265
- 1. چیستی ورع 265
- 2. تفسیر ورع از دیدگاه معصومان علیه السلام و عارفان 267
- 1. ماهیت زهد 273
- فصل سوم: زهد 273
- اشاره 273
- 2. تفسیر زهد از دیدگاه معصومان 275
- 4. تفسیر زهد از دیدگاه استاد مطهری 277
- 3. تفسیر زهد از نظر امام خمینی رحمه الله 277
- 5. فلسفه و آثار زهد 282
- اشاره 286
- 1. مفهوم فقر 286
- فصل چهارم: فقر 286
- 2. ابعاد فقر از دیدگاه خواجه عبدالله انصاری 291
- 1. چیستی صبر 295
- فصل پنجم: صبر 295
- اشاره 295
- 2. اقسام و مراتب صبر 296
- اشاره 300
- 3. صبر در احادیث 300
- ب) نقش صبر در سیر و سلوک الیالله و تحصیل مقامات معنوی و الهی 301
- الف) فضیلت صبر 301
- ج) صبر و پیروزی به واسطه آن در کمالات روحی، معنوی 301
- د) نشانههای صابران 302
- اشاره 306
- فصل ششم: توکل 306
- 1. ماهیت توکل 306
- 2. مراتب و درجات توکل 308
- الف) دیدگاه حضرت امام رحمه الله : 308
- اشاره 308
- ب) دیدگاه خواجه عبدالله انصاری رحمه الله : 309
- 3. معانی مراتب و درجات توکل در احادیث: 310
- 4. چند نکته درباره توکل 311
- 5. فرق توکل و تفویض: 312
- فصل هفتم: رضا 314
- 1. مفهوم رضا 314
- اشاره 314
- 2. مقام، مراتب و ثمرات رضا در احادیث 318
- بخش ششم: اصناف انسان ها در قرآن 321
- اشاره 321
- اشاره 322
- پیش درآمد 322
- اشاره 331
- فصل اول: نکاتی درباره اصناف انسان ها 331
- نکته اول 331
- نکته دوم 333
- نکته سوم 335
- نکته چهارم 336
- نکته پنجم 338
- فصل دوم: مراتب وجودی اصناف سهگانه 344
- اشاره 354
- 1. معرفهالله 354
- 2. توحید 354
- اشاره 354
- فصل سوم: مراتب سلوک معرفتی و معنویتی سالکان و عارفان الهی 354
- ب) ایمان 355
- الف) عبادت 355
- ج) تقوا 356
- ه_) خوف و خشیّت 357
- د) زهد 357
- ز) حبّالله و حبّ رسول خدا صلی الله علیه و آله و عترت پاکش 358
- و) ذکر 358
- ح) یاد مرگ و استعداد برای آن 359
- ط) ادب 359
- فصل چهارم: راههای رسیدن به مقام ابرار و مقربان 361
- اشاره 361
- تکامل انسان در قرآن (شدن انسان در قرآن با توجه به چهار دسته آیات مربوط) 366
- 1. چیستی قرب 380
- فصل پنجم: باز بودن راه قرب 380
- اشاره 380
- 2. عوامل قرب الیالله 387
- اشاره 389
- 2. گذر از «اعتباریات» 389
- 1. معرفت به خدا 389
- فصل ششم: عناصر علمی و عملی رسیدن انسان به توحید و لقای رب 389
- 3. عمل صالح و خالص 390
- 4. هجرت از خود خاکی و رهایی از انیّت و انانیّت 394
- 5. انسانهای فوق حساب 395
- اشاره 400
- بخش هفتم: کتاب شناسی توصیفی عرفان 400
- 1. مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه 402
- 2. شرح چهل حدیث 405
- 3. آشنایی با علوم اسلامی(بخش عرفان) 408
- 4. در جستوجوی عرفان اسلامی 414
- 5. عرفان اسلامی 422
- 6. حیات عارفانه امام علی علیه السلام 427
- 7. سلوک عرفانی در سیره اهل بیت علیهم السلام 436
- 8. طریق عرفان 440
- 9. رساله لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب 441
- 10. مقالات 441
- 11. انسان و قرآن 442
- 12. ترجمه مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه 443
- 13. روح مجرد 444
- 14. بحر خروشان 446
- 16. در محضر لاهوتیان 447
- 15. الهیه 447
- 17. آیینه دار طلعت یار 448
- 19. جریان شناسی انتقادی عرفانهای نوظهور 450
- 18. آفتاب و سایه ها (نگرشی بر جریانهای نوظهور معنویت گرا) 450
- 20. قبیله حیله 451
- کتابنامه 454
پیش گفتار
پیش گفتار
هنر به عنوان یکی از ابزارهای اثرگذار انتقال اندیشه، در رویارویی با فرهنگ، دین و مکتب، هویت سیال خویش را در محدوده آیین ها و باورها از دست می دهد و ماهیتی ثابت به خود می گیرد و به وسیله ای برای ایجاد جذبه، شور و بیان آموزه های دینی تبدیل می شود. تصویر به عنوان جذاب ترین و اثرگذارترین عنصر موجود در دنیای هنر، رسانه های سینما و تلویزیون را در اختیار بشر قرار داده است که با وجود پیشینه چندین هزار ساله هنرهای تصویری، مخاطبان این دو رسانه به مراتب بیشتر از انواع دیگر هنرهای تصویری است.
با این که از سینما و تلویزیون به «معجزه قرن» یاد می شود. این ابزارها در ایجاد تعامل اثرگذار میان هنر و باورهای ذهنی بشر توفیق چندانی نداشته اند این ناکامی از آن روست که بر سینمای قصه گو که از ابزارهای اثرگذار در تبلیغ باورها و آیین ها به شمار می رود، جریان انسان گرایی حاکم است و ویژگی برجسته آن، نداشتن محتوا و مضمون های معنوی و انسانی است.
دست مایه آثار دراماتیک در این عرصه، مواد خامی متشکل از قصه های تخیلی و سرگرمی زا و سازگار با حس لذت جویی مخاطبان است. از این رو، مضمونپژوهی و محتواسازی برای اعتلای باورهای دینی و نشانه شناسی و