- دیباچه 1
- اشاره 2
- پیش گفتار 2
- مفهوم شناسی 3
- اشاره 3
- 1. رفتار 3
- 2. صالحان 4
- فصل اول: رابطه صالحان با خدا 7
- 1. یکتاپرستی 7
- اشاره 7
- 2. ایمان آمیخته با یقین 8
- 3. پرهیزکاری 9
- 4. خدا دوستی 10
- 5. توکل 11
- 6. صبر و رضا 13
- 7. شکرگزاری 14
- 8. بیم و امید 16
- 9. یاد خدا 18
- 10. راز و نیاز 20
- 11. انس با کلام خدا 22
- 12. نیایش شبانه 23
- 13. نماز خاشعانه 25
- اشاره 28
- فصل دوم: رابطه صالحان با خویشتن 28
- اشاره 28
- 1. خودشناسی 28
- الف) خودیابی 30
- ب) اعتماد نکردن به نفس 32
- ج) هدفمندی، ثمره خودشناسی 33
- الف) مبارزه با نفس 34
- اشاره 34
- 2. خودسازی 34
- یک _ تعریف تزکیه 36
- ج) تزکیه نفس 36
- ب) محاسبه نفس 36
- اشاره 36
- دو _ لزوم و اهمیت تزکیه 37
- گام دوم _ پیراستن نفس 39
- سه _ مراحل تزکیه 39
- گام اول _ دردمندی 39
- اشاره 39
- گام سوم _ پاسبانی از دل 40
- گام چهارم _ دل بستن به آفریدگار 40
- گام ششم _ یاری خواستن از خداوند 41
- گام پنجم _ خودآرایی 41
- چهار _ روش تزکیه و تهذیب نفس 42
- 1. رفتار صالحان با پدر و مادر 43
- فصل سوم: رابطه صالحان با خانواده و خویشان 43
- اشاره 43
- اشاره 43
- الف) نیکی به پدر و مادر 44
- ب) رعایت نهایت ادب و احترام 44
- ج) شیوه سخن گفتن با پدر و مادر 45
- د) فروتنی ویژه در برابر پدر و مادر 45
- 2. رفتار صالحان با همسر 46
- ه_) یاد پدر و مادر و دعا برای آنها 46
- اشاره 46
- الف) دوستی و مهربانی 47
- ب) برآورده ساختن نیاز جنسی 47
- ج) پاکیزگی و آراستگی 48
- د) هم نشینی نیکو 49
- ه_) سرپرستی مرد در خانواده 50
- و) مشاوره و سازش 51
- ز) پای بندی به تعهدات 52
- اشاره 53
- 3. رفتار صالحان با فرزند 53
- الف) محبت به فرزند 54
- ب) احترام به فرزند 54
- ج) گذشت و بخشش 55
- د) دعا برای فرزند 56
- ه_) تربیت صحیح 56
- اشاره 58
- یک _ پرورش ایمان 58
- و) روش های صالحان در تربیت فرزند 58
- سه _ آموزش اخلاق 60
- دو _ کوشش برای برپا داشتن نماز 60
- چهار _ پیش گیری از انحراف اخلاقی فرزندان 61
- 4. رفتار صالحان با خویشاوندان 62
- اشاره 64
- اشاره 64
- 1. رفتار صالحان در عرصه اخلاق و ادب 64
- فصل چهارم: رابطه صالحان با جامعه 64
- الف) همسایه داری 65
- ب) یتیم نوازی 65
- ج) مهمان داری 66
- د) مهرورزی و دوستی 67
- یک _ خوش رویی 69
- ه_) خوش رفتاری 69
- اشاره 69
- سه _ خوش خویی 70
- دو _ خوش صحبتی 70
- و) مردم داری 71
- ح) فروتنی 72
- ز) گذشت 72
- اشاره 73
- ی) خدمت گزاری 73
- ط) بردباری 73
- یا) ایثار 74
- یب) اصلاح میان مردم 74
- یج) وفای به عهد و پیمان 75
- ید) امانت داری 76
- یه) احترام به حقوق دیگران 77
- یک _ احترام به جان یکدیگر 77
- دو _ احترام به مال 77
- اشاره 77
- چهار _ احترام به آبرو 78
- سه _ احترام به ناموس 78
- یز) حفظ حجاب و پوشش مناسب 82
- یو) پاکیزگی و آراستگی 82
- یح) فروتنی در راه رفتن 83
- یط) نیکو سخن گفتن 84
- اشاره 85
- 2. رفتار صالحان در عرصه فرهنگ 85
- الف) امر به معروف و نهی از منکر 86
- ب) مبارزه با سنت های نادرست 87
- اشاره 88
- 3. رفتار صالحان در عرصه اقتصاد 88
- الف) دیدگاه قرآن درباره ثروت و رفاه 89
- ب) فعالیت های سالم اقتصادی 89
- اشاره 89
- یک _ کار و تلاش 89
- اول _ تنظیم اسناد تجارتی 90
- اشاره 90
- دو _ رعایت مقررات در روابط مالی 90
- دوم _ آسان گیری در روابط اقتصادی 93
- یک _ میانه روی در مصرف 93
- ج) ارزش های رفتاری یک _ میانه روی در مصرف 93
- اشاره 93
- دوم _ معنای اسراف 94
- اول _ معنای بُخل 94
- سوم _ معنای تبذیر 95
- دو _ خویشتن داری در حال فقر 95
- سه _ حمایت مالی از نیازمندان 96
- چهار _ پرداخت مالیات های شرعی 98
- اشاره 98
- اول _ زکات 99
- یک _ دادوستد غیرعاقلانه 100
- اشاره 100
- د) انحراف در امور مالی 100
- دوم _ خمس 100
- دو _ رشوه 101
- سه _ رباخواری 102
- چهار _ کم فروشی و کلاهبرداری 103
- اشاره 104
- 4. رفتار صالحان در عرصه سیاست 104
- اشاره 104
- یک _ مشارکت سیاسی 104
- الف) رفتار صالحان با زمام دار صالح 104
- دو _ فرمان بری از حکومت اسلامی 106
- سه _ حفظ وحدت و هم دلی 108
- اشاره 109
- چهار _ نظارت همگانی بر قدرت 109
- ب) رفتار صالحان با حکومت نامشروع 109
- یک _ حضرت موسی 110
- دو _ مؤمن آل فرعون 110
- سه _ لقمان حکیم 111
- چهار _ اصحاب کهف 111
- پنج _ ساحران بنی اسرائیل 111
- اشاره 112
- ج) حکومت صالحان 112
- اشاره 113
- یک _ شرایط و ویژگی های رهبر شایسته 113
- دوم _ عدالت 114
- اول _ دانش و آگاهی 114
- سوم _ تدبیر و توانایی 115
- اشاره 116
- دو _ شیوه حکمرانی صالحان 116
- اول _ نگرش درست به قدرت 116
- دوم _ برپا داشتن ارزش ها 117
- سوم _ قانون گرایی 118
- پنجم _ مشورت با مردم 119
- چهارم _ دادگستری 119
- یک _ اخلاق پسندیده پیامبر 121
- اشاره 121
- اشاره 121
- 1. پیامبران اولوالعزم 121
- اشاره 121
- الف) حضرت محمد صلی الله علیه و آله، اسوه رحمت و مهربانی 121
- فصل پنجم: معرفی اسوه های صالحان در قرآن 121
- اشاره 121
- اول _ گذشت بی اندازه 122
- دوم _ نرمخویی و مدارا 123
- سوم _ محبت به کودکان 124
- چهارم _ مشورت با مردم 124
- دو _ دین داری پیامبر 124
- ب) حضرت نوح علیه السلام، اسوه استقامت و دل سوزی 125
- اشاره 125
- یک _ نُصح 126
- دو _ درخواست نکردن مزد 126
- سه _ دل سوزی 127
- چهار _ نراندن مؤمنان مستضعف 127
- ج) حضرت ابراهیم، اسوه توحید 127
- د) حضرت موسی، اسوه مبارزه با استکبار 130
- اشاره 130
- یک _ توجه، دعا و زاری به درگاه الهی در همه حال 131
- دو _ مبارزه با انحراف ها و خرافه ها 131
- 2. دیگر پیامبران الهی 132
- الف) آدم، اسوه بازگشت به سوی خدا 132
- ه_) حضرت عیسی، اسوه فروتنی و ساده زیستی 132
- اشاره 132
- ب) ادریس، اسوه آموختن و تدریس 133
- ج) هود، اسوه صراحت در پیام رسانی 134
- د) لوط، اسوه مبارزه با فساد اخلاقی 135
- ه_) صالح، اسوه صبر و متانت در برخورد با مخالفان 135
- و) اسماعیل، اسوه تسلیم 136
- ز) یعقوب، اسوه صبر و گذشت 138
- ح) یوسف، اسوه عفت و امانت 138
- اشاره 138
- دو _ پاک دامنی 139
- سه _ تلاش برای دفع کامل اتهام 139
- یک _ خدا محوری 139
- چهار _ حلم، گذشت و بزرگواری 140
- ط) ایوب، اسوه شکیبایی و زاری به درگاه خدا 141
- پنج _ گرامی داشت پدر و مادر 141
- ی) شعیب علیه السلام، اسوه در اصلاح اقتصادی 142
- اشاره 142
- یا) داوود، اسوه کار و تلاش در صنعت و هنر 143
- دو _ داوری عادلانه 143
- اشاره 143
- یک _ جهاد شجاعانه در راه خدا 143
- سه _ ساده زیستی و خودکفایی 144
- یک _ نظارت بر تمام نیروهای تحت فرمان 144
- اشاره 144
- یب) سلیمان، اسوه زمام داری 144
- دو _ زمینه سازی برای تفاهم و آزادی بیان 145
- یج) یونس، اسوه تسبیح و توسل 146
- ید) زکریّا، اسوه پیش تازی در نیکوکاری 147
- یه) یحیی، اسوه شهادت 148
- الف) مریم، اسوه عفت و صدق 149
- 3. زنان اسوه 149
- اشاره 149
- ب) آسیه، اسوه پایداری در ایمان 150
- اشاره 151
- دو _ آیات سوره «هل اتی» 151
- ج) فاطمه علیهاالسلام، کامل ترین اسوه و جامع صفات حسنه 151
- یک _ آیه تطهیر 151
- اشاره 154
- 3. روزی الهی 154
- 2. ولایت و سرپرستی خداوند 154
- 4. یاری الهی 154
- 1. هدایت پروردگار 154
- فصل ششم: پاداش صالحان 154
- 10. خوش بختی و سرانجام نیک 155
- 7. محبوبیت 155
- 6. رحمت الهی 155
- 5. مهر و محبت الهی 155
- 9. عزت و سربلندی 155
- 8. امنیت 155
- 12. گشایش در امور 156
- 15. بهره مندی از دعای فرشتگان 156
- 11. زندگی پاک 156
- 16. یاری فرشتگان 156
- 14. اصلاح امور 156
- 13. آسان شدن کارها 156
- 20. مرگ آسان 157
- 19. بخشش و زدودن بدی ها 157
- 17. برآورده شدن دعا 157
- 18. نجات از غم 157
- کتاب نامه 158
صفحه 1
دیباچه
دیباچه
قرآن کتاب زندگی، عبرت، رشد و هدایت بشر است و تکامل و عروج آدمیان در گرو پناه بردن به این کتاب وحیانی است.
جویندگان سعادت و بالندگی باید تنها در مکتب قرآن زانو بزنند و با تأسی به راه و سیره اهل بیت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از این کتاب بهره برند تا به راه مستقیم هدایت شوند.
مسلمانان تا زمانی که از خوشه های قرآن دانه می چیدند و قرآن سرمشق زندگی آنان بود، در پهنه گیتی سرآمد و یکه تاز عرصه های علم و تمدن و فرهنگ بودند. کشور ما نیز آنگاه که نگاه خود را اصلاح کرد و قرآن را از کُنج طاقچه ها به متن زندگی آورد و آن را چراغ راه خود قرار داد، زندگی دوباره یافت و سروش بیداری را در جهان طنین انداز شد.
بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا نمایی از ویژگی صالحان را که در قرآن ترسیم شده، در حوزه های گوناگون زندگی به برنامه سازان و مدیران رسانه معرفی کند. بدون شک، عجین شدن هنر با این آموزه های وحیانی نوشدارویی است که شفای دردهای بشری خواهد بود.
در پایان، از تلاش های ارزنده پژوهشگر ارجمند جناب آقای هادی کاکایی که این اثر را به نگارش درآورده، سپاس گذاری و قدردانی می شود.
انه ولی التوفیق
اداره کل پژوهش
مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما