- دیباچه 1
- اشاره 2
- پیش گفتار 2
- 1. رفتار 3
- اشاره 3
- مفهوم شناسی 3
- 2. صالحان 4
- فصل اول: رابطه صالحان با خدا 7
- 1. یکتاپرستی 7
- اشاره 7
- 2. ایمان آمیخته با یقین 8
- 3. پرهیزکاری 9
- 4. خدا دوستی 10
- 5. توکل 11
- 6. صبر و رضا 13
- 7. شکرگزاری 14
- 8. بیم و امید 16
- 9. یاد خدا 18
- 10. راز و نیاز 20
- 11. انس با کلام خدا 22
- 12. نیایش شبانه 23
- 13. نماز خاشعانه 25
- 1. خودشناسی 28
- فصل دوم: رابطه صالحان با خویشتن 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- الف) خودیابی 30
- ب) اعتماد نکردن به نفس 32
- ج) هدفمندی، ثمره خودشناسی 33
- 2. خودسازی 34
- اشاره 34
- الف) مبارزه با نفس 34
- یک _ تعریف تزکیه 36
- ب) محاسبه نفس 36
- ج) تزکیه نفس 36
- اشاره 36
- دو _ لزوم و اهمیت تزکیه 37
- گام اول _ دردمندی 39
- سه _ مراحل تزکیه 39
- اشاره 39
- گام دوم _ پیراستن نفس 39
- گام سوم _ پاسبانی از دل 40
- گام چهارم _ دل بستن به آفریدگار 40
- گام پنجم _ خودآرایی 41
- گام ششم _ یاری خواستن از خداوند 41
- چهار _ روش تزکیه و تهذیب نفس 42
- 1. رفتار صالحان با پدر و مادر 43
- فصل سوم: رابطه صالحان با خانواده و خویشان 43
- اشاره 43
- اشاره 43
- الف) نیکی به پدر و مادر 44
- ب) رعایت نهایت ادب و احترام 44
- ج) شیوه سخن گفتن با پدر و مادر 45
- د) فروتنی ویژه در برابر پدر و مادر 45
- 2. رفتار صالحان با همسر 46
- ه_) یاد پدر و مادر و دعا برای آنها 46
- اشاره 46
- ب) برآورده ساختن نیاز جنسی 47
- الف) دوستی و مهربانی 47
- ج) پاکیزگی و آراستگی 48
- د) هم نشینی نیکو 49
- ه_) سرپرستی مرد در خانواده 50
- و) مشاوره و سازش 51
- ز) پای بندی به تعهدات 52
- اشاره 53
- 3. رفتار صالحان با فرزند 53
- ب) احترام به فرزند 54
- الف) محبت به فرزند 54
- ج) گذشت و بخشش 55
- ه_) تربیت صحیح 56
- د) دعا برای فرزند 56
- و) روش های صالحان در تربیت فرزند 58
- اشاره 58
- یک _ پرورش ایمان 58
- دو _ کوشش برای برپا داشتن نماز 60
- سه _ آموزش اخلاق 60
- چهار _ پیش گیری از انحراف اخلاقی فرزندان 61
- 4. رفتار صالحان با خویشاوندان 62
- اشاره 64
- 1. رفتار صالحان در عرصه اخلاق و ادب 64
- فصل چهارم: رابطه صالحان با جامعه 64
- اشاره 64
- ب) یتیم نوازی 65
- الف) همسایه داری 65
- ج) مهمان داری 66
- د) مهرورزی و دوستی 67
- اشاره 69
- ه_) خوش رفتاری 69
- یک _ خوش رویی 69
- سه _ خوش خویی 70
- دو _ خوش صحبتی 70
- و) مردم داری 71
- ز) گذشت 72
- ح) فروتنی 72
- ط) بردباری 73
- ی) خدمت گزاری 73
- اشاره 73
- یب) اصلاح میان مردم 74
- یا) ایثار 74
- یج) وفای به عهد و پیمان 75
- ید) امانت داری 76
- دو _ احترام به مال 77
- یک _ احترام به جان یکدیگر 77
- یه) احترام به حقوق دیگران 77
- اشاره 77
- سه _ احترام به ناموس 78
- چهار _ احترام به آبرو 78
- یز) حفظ حجاب و پوشش مناسب 82
- یو) پاکیزگی و آراستگی 82
- یح) فروتنی در راه رفتن 83
- یط) نیکو سخن گفتن 84
- 2. رفتار صالحان در عرصه فرهنگ 85
- اشاره 85
- الف) امر به معروف و نهی از منکر 86
- ب) مبارزه با سنت های نادرست 87
- اشاره 88
- 3. رفتار صالحان در عرصه اقتصاد 88
- اشاره 89
- یک _ کار و تلاش 89
- الف) دیدگاه قرآن درباره ثروت و رفاه 89
- ب) فعالیت های سالم اقتصادی 89
- دو _ رعایت مقررات در روابط مالی 90
- اول _ تنظیم اسناد تجارتی 90
- اشاره 90
- ج) ارزش های رفتاری یک _ میانه روی در مصرف 93
- یک _ میانه روی در مصرف 93
- دوم _ آسان گیری در روابط اقتصادی 93
- اشاره 93
- دوم _ معنای اسراف 94
- اول _ معنای بُخل 94
- سوم _ معنای تبذیر 95
- دو _ خویشتن داری در حال فقر 95
- سه _ حمایت مالی از نیازمندان 96
- چهار _ پرداخت مالیات های شرعی 98
- اشاره 98
- اول _ زکات 99
- د) انحراف در امور مالی 100
- یک _ دادوستد غیرعاقلانه 100
- اشاره 100
- دوم _ خمس 100
- دو _ رشوه 101
- سه _ رباخواری 102
- چهار _ کم فروشی و کلاهبرداری 103
- 4. رفتار صالحان در عرصه سیاست 104
- اشاره 104
- الف) رفتار صالحان با زمام دار صالح 104
- یک _ مشارکت سیاسی 104
- اشاره 104
- دو _ فرمان بری از حکومت اسلامی 106
- سه _ حفظ وحدت و هم دلی 108
- اشاره 109
- چهار _ نظارت همگانی بر قدرت 109
- ب) رفتار صالحان با حکومت نامشروع 109
- یک _ حضرت موسی 110
- دو _ مؤمن آل فرعون 110
- چهار _ اصحاب کهف 111
- پنج _ ساحران بنی اسرائیل 111
- سه _ لقمان حکیم 111
- اشاره 112
- ج) حکومت صالحان 112
- یک _ شرایط و ویژگی های رهبر شایسته 113
- اشاره 113
- دوم _ عدالت 114
- اول _ دانش و آگاهی 114
- سوم _ تدبیر و توانایی 115
- اشاره 116
- دو _ شیوه حکمرانی صالحان 116
- اول _ نگرش درست به قدرت 116
- دوم _ برپا داشتن ارزش ها 117
- سوم _ قانون گرایی 118
- پنجم _ مشورت با مردم 119
- چهارم _ دادگستری 119
- اشاره 121
- اشاره 121
- الف) حضرت محمد صلی الله علیه و آله، اسوه رحمت و مهربانی 121
- فصل پنجم: معرفی اسوه های صالحان در قرآن 121
- یک _ اخلاق پسندیده پیامبر 121
- اشاره 121
- اشاره 121
- 1. پیامبران اولوالعزم 121
- اول _ گذشت بی اندازه 122
- دوم _ نرمخویی و مدارا 123
- چهارم _ مشورت با مردم 124
- دو _ دین داری پیامبر 124
- سوم _ محبت به کودکان 124
- اشاره 125
- ب) حضرت نوح علیه السلام، اسوه استقامت و دل سوزی 125
- دو _ درخواست نکردن مزد 126
- یک _ نُصح 126
- ج) حضرت ابراهیم، اسوه توحید 127
- چهار _ نراندن مؤمنان مستضعف 127
- سه _ دل سوزی 127
- د) حضرت موسی، اسوه مبارزه با استکبار 130
- اشاره 130
- دو _ مبارزه با انحراف ها و خرافه ها 131
- یک _ توجه، دعا و زاری به درگاه الهی در همه حال 131
- اشاره 132
- الف) آدم، اسوه بازگشت به سوی خدا 132
- ه_) حضرت عیسی، اسوه فروتنی و ساده زیستی 132
- 2. دیگر پیامبران الهی 132
- ب) ادریس، اسوه آموختن و تدریس 133
- ج) هود، اسوه صراحت در پیام رسانی 134
- ه_) صالح، اسوه صبر و متانت در برخورد با مخالفان 135
- د) لوط، اسوه مبارزه با فساد اخلاقی 135
- و) اسماعیل، اسوه تسلیم 136
- اشاره 138
- ز) یعقوب، اسوه صبر و گذشت 138
- ح) یوسف، اسوه عفت و امانت 138
- یک _ خدا محوری 139
- دو _ پاک دامنی 139
- سه _ تلاش برای دفع کامل اتهام 139
- چهار _ حلم، گذشت و بزرگواری 140
- پنج _ گرامی داشت پدر و مادر 141
- ط) ایوب، اسوه شکیبایی و زاری به درگاه خدا 141
- ی) شعیب علیه السلام، اسوه در اصلاح اقتصادی 142
- اشاره 142
- اشاره 143
- یا) داوود، اسوه کار و تلاش در صنعت و هنر 143
- دو _ داوری عادلانه 143
- یک _ جهاد شجاعانه در راه خدا 143
- اشاره 144
- یب) سلیمان، اسوه زمام داری 144
- سه _ ساده زیستی و خودکفایی 144
- یک _ نظارت بر تمام نیروهای تحت فرمان 144
- دو _ زمینه سازی برای تفاهم و آزادی بیان 145
- یج) یونس، اسوه تسبیح و توسل 146
- ید) زکریّا، اسوه پیش تازی در نیکوکاری 147
- یه) یحیی، اسوه شهادت 148
- 3. زنان اسوه 149
- اشاره 149
- الف) مریم، اسوه عفت و صدق 149
- ب) آسیه، اسوه پایداری در ایمان 150
- ج) فاطمه علیهاالسلام، کامل ترین اسوه و جامع صفات حسنه 151
- اشاره 151
- دو _ آیات سوره «هل اتی» 151
- یک _ آیه تطهیر 151
- 4. یاری الهی 154
- 2. ولایت و سرپرستی خداوند 154
- 1. هدایت پروردگار 154
- 3. روزی الهی 154
- فصل ششم: پاداش صالحان 154
- اشاره 154
- 8. امنیت 155
- 5. مهر و محبت الهی 155
- 10. خوش بختی و سرانجام نیک 155
- 6. رحمت الهی 155
- 7. محبوبیت 155
- 9. عزت و سربلندی 155
- 11. زندگی پاک 156
- 12. گشایش در امور 156
- 13. آسان شدن کارها 156
- 15. بهره مندی از دعای فرشتگان 156
- 14. اصلاح امور 156
- 16. یاری فرشتگان 156
- 17. برآورده شدن دعا 157
- 18. نجات از غم 157
- 19. بخشش و زدودن بدی ها 157
- 20. مرگ آسان 157
- کتاب نامه 158
ستدلال می کرد؛ تا جایی که بدون ترس و بی پروا می گوید: «من به چیزی آگاهی یافتم که تو از آن آگاه نیستی».(1)
این آزادی را در شیوه دعوت از بلقیس به خداپرستی نیز می بینیم. سلیمان با قدرت خود می توانست به آسانی، آن قوم را به تسلیم وادارد، ولی همه آن تدبیرها و زمینه سازی ها، برای این بود که آنها آزادانه دین حق را بپذیرند و خورشیدپرستی را با اختیار خود و از عمق جان ترک کنند؛ زیرا هدف پیامبران فتح قلب ها و اندیشه هاست، نه فتح کشورها و سرزمین ها.
یج) یونس، اسوه تسبیح و توسل
یج) یونس، اسوه تسبیح و توسل
یونس نیز از رسولان بزرگ خداست که برای هدایت مردمان سرزمینی پرجمعیت مبعوث شد. او با شیوه های گوناگون آنها را به توحید فرا خواند، ولی آنها بر انکار و لجاجت خود پایدار ماندند. پس ایشان را به عذاب الهی وعده داد و نفرین کرد. قرآن مجید، به پیامبر اسلام و دیگر مخاطبان هشدار می دهد که این کار یونس را تکرار نکنند: «ولا تَکَن کصاحِبِ الحُوت». (قلم: 48)
طبرسی در تفسیر این آیه می نویسد: «یعنی در شتاب برای عذاب قوم، مانند یونس مباش که پیش از آنکه خدا وی را اجازه دهد از میان قومش خارج شد».(2)
بر این اساس، حضرت یونس اسوه استقامت و بردباری در تبلیغ نیست، ولی داستان او درسی عبرت آموز برای مبلغان است تا همواره خود را به سلاح صبر مجهز سازند، در برابر آزارها و تکذیب ها مقاومت کنند و از تکرار دعوت خسته نشوند.(3)
1- نک: نمل: 23، نک: تفسیر نمونه، ج 15، ص 443.
2- مجمع البیان، ج 9 و 10، ص 341.
3- سید قطب، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق، 1408ه_ . ق، ج 4، ص 2394.