سیمای صالحان در قرآن صفحه 16

زبانی و شکر عملی.(1) شکر قلبی آن است که بنده، همه نعمت ها را از طرف خدا بداند و در دل به آن شادمان باشد. شکر زبانی، ستایش و سپاس الهی است در هنگام یادآوری نعمت و استفاده از آن. شکر عملی هم استفاده از نعمت های خداوند در راه طاعت و بندگی او و پرهیز از به کار بردن آنها در نافرمانی پروردگار است.(2)

8. بیم و امید

8. بیم و امید

«یدعُونَ رَبَّهُم خوفا وَ طَمَعا؛ خدایشان را از روی بیم و طمع می خوانند». (سجده: 16)

بیم و امید برای برگزیدگان درگاه خداوند، دو بال پرواز به سوی ستوده ترین مقام ها و مرکب هایی تندپا برای پیمودن گردنه های سخت راه آخرتند. بیم و امید لازمه ایمان و بندگی است. امام صادق علیه السلام می فرماید:

مؤمن، مؤمن نیست مگر ترسان و امیدوار باشد و کسی چنین نیست مگر آنکه برای چیزی که از آن می ترسد یا بدان امیدوار است، بکوشد.(3)

در قرآن کریم، زکریا و خانواده اش که همگی از صالحان بودند، چنین وصف شده اند: «وَ یَدْعُونَنا رَغَبا وَ رَهَبا و کانُوا لَنا خاشِعین؛ ما را از روی شوق و بیم می خواندند و در برابر ما فروتن بودند». (انبیاء: 90)

آری، بندگان راستین خدا، به سبب شناخت پروردگار و جلالش، هرگاه او را یاد می کنند، دل هاشان از ترس و شوق به لرزه می افتد.(4) از قهر و خشم محبوب و یادآوری ورود به محشر و هیبت ایستادن در برابر پروردگار، بیمناکند و از بالا رفتن پرده ها، تصور زبانه های آتش دوزخ،

1- ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، انتشارات آستان قدس رضوی، ج 2، ص 235؛ بحارالانوار، ج 71، ص 40.
2- نک: المیزان، ج 4، ص 38؛ تفسیر روض الجنان، ج 1، ص 288.
3- بحارالانوار، ج 70، ص 392؛ کلینی، اصول کافی، 2 جلدی، تعلیق: محمدجعفر شمس الدین، بیروت، دارالمعارف، 1411 ه_ . ق، ج 2، ص 76.
4- «إِنَّمَا الْمُؤمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ...». انفال: 2