- دیباچه 1
- اشاره 2
- پیش گفتار 2
- 1. رفتار 3
- مفهوم شناسی 3
- اشاره 3
- 2. صالحان 4
- 1. یکتاپرستی 7
- اشاره 7
- فصل اول: رابطه صالحان با خدا 7
- 2. ایمان آمیخته با یقین 8
- 3. پرهیزکاری 9
- 4. خدا دوستی 10
- 5. توکل 11
- 6. صبر و رضا 13
- 7. شکرگزاری 14
- 8. بیم و امید 16
- 9. یاد خدا 18
- 10. راز و نیاز 20
- 11. انس با کلام خدا 22
- 12. نیایش شبانه 23
- 13. نماز خاشعانه 25
- 1. خودشناسی 28
- فصل دوم: رابطه صالحان با خویشتن 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- الف) خودیابی 30
- ب) اعتماد نکردن به نفس 32
- ج) هدفمندی، ثمره خودشناسی 33
- الف) مبارزه با نفس 34
- 2. خودسازی 34
- اشاره 34
- اشاره 36
- یک _ تعریف تزکیه 36
- ب) محاسبه نفس 36
- ج) تزکیه نفس 36
- دو _ لزوم و اهمیت تزکیه 37
- گام دوم _ پیراستن نفس 39
- سه _ مراحل تزکیه 39
- گام اول _ دردمندی 39
- اشاره 39
- گام چهارم _ دل بستن به آفریدگار 40
- گام سوم _ پاسبانی از دل 40
- گام پنجم _ خودآرایی 41
- گام ششم _ یاری خواستن از خداوند 41
- چهار _ روش تزکیه و تهذیب نفس 42
- اشاره 43
- اشاره 43
- 1. رفتار صالحان با پدر و مادر 43
- فصل سوم: رابطه صالحان با خانواده و خویشان 43
- ب) رعایت نهایت ادب و احترام 44
- الف) نیکی به پدر و مادر 44
- د) فروتنی ویژه در برابر پدر و مادر 45
- ج) شیوه سخن گفتن با پدر و مادر 45
- 2. رفتار صالحان با همسر 46
- ه_) یاد پدر و مادر و دعا برای آنها 46
- اشاره 46
- ب) برآورده ساختن نیاز جنسی 47
- الف) دوستی و مهربانی 47
- ج) پاکیزگی و آراستگی 48
- د) هم نشینی نیکو 49
- ه_) سرپرستی مرد در خانواده 50
- و) مشاوره و سازش 51
- ز) پای بندی به تعهدات 52
- 3. رفتار صالحان با فرزند 53
- اشاره 53
- ب) احترام به فرزند 54
- الف) محبت به فرزند 54
- ج) گذشت و بخشش 55
- ه_) تربیت صحیح 56
- د) دعا برای فرزند 56
- و) روش های صالحان در تربیت فرزند 58
- یک _ پرورش ایمان 58
- اشاره 58
- سه _ آموزش اخلاق 60
- دو _ کوشش برای برپا داشتن نماز 60
- چهار _ پیش گیری از انحراف اخلاقی فرزندان 61
- 4. رفتار صالحان با خویشاوندان 62
- اشاره 64
- اشاره 64
- فصل چهارم: رابطه صالحان با جامعه 64
- 1. رفتار صالحان در عرصه اخلاق و ادب 64
- الف) همسایه داری 65
- ب) یتیم نوازی 65
- ج) مهمان داری 66
- د) مهرورزی و دوستی 67
- اشاره 69
- ه_) خوش رفتاری 69
- یک _ خوش رویی 69
- دو _ خوش صحبتی 70
- سه _ خوش خویی 70
- و) مردم داری 71
- ح) فروتنی 72
- ز) گذشت 72
- اشاره 73
- ط) بردباری 73
- ی) خدمت گزاری 73
- یب) اصلاح میان مردم 74
- یا) ایثار 74
- یج) وفای به عهد و پیمان 75
- ید) امانت داری 76
- یه) احترام به حقوق دیگران 77
- دو _ احترام به مال 77
- اشاره 77
- یک _ احترام به جان یکدیگر 77
- سه _ احترام به ناموس 78
- چهار _ احترام به آبرو 78
- یو) پاکیزگی و آراستگی 82
- یز) حفظ حجاب و پوشش مناسب 82
- یح) فروتنی در راه رفتن 83
- یط) نیکو سخن گفتن 84
- اشاره 85
- 2. رفتار صالحان در عرصه فرهنگ 85
- الف) امر به معروف و نهی از منکر 86
- ب) مبارزه با سنت های نادرست 87
- 3. رفتار صالحان در عرصه اقتصاد 88
- اشاره 88
- ب) فعالیت های سالم اقتصادی 89
- یک _ کار و تلاش 89
- اشاره 89
- الف) دیدگاه قرآن درباره ثروت و رفاه 89
- اول _ تنظیم اسناد تجارتی 90
- اشاره 90
- دو _ رعایت مقررات در روابط مالی 90
- دوم _ آسان گیری در روابط اقتصادی 93
- اشاره 93
- یک _ میانه روی در مصرف 93
- ج) ارزش های رفتاری یک _ میانه روی در مصرف 93
- اول _ معنای بُخل 94
- دوم _ معنای اسراف 94
- سوم _ معنای تبذیر 95
- دو _ خویشتن داری در حال فقر 95
- سه _ حمایت مالی از نیازمندان 96
- اشاره 98
- چهار _ پرداخت مالیات های شرعی 98
- اول _ زکات 99
- اشاره 100
- د) انحراف در امور مالی 100
- دوم _ خمس 100
- یک _ دادوستد غیرعاقلانه 100
- دو _ رشوه 101
- سه _ رباخواری 102
- چهار _ کم فروشی و کلاهبرداری 103
- اشاره 104
- 4. رفتار صالحان در عرصه سیاست 104
- اشاره 104
- یک _ مشارکت سیاسی 104
- الف) رفتار صالحان با زمام دار صالح 104
- دو _ فرمان بری از حکومت اسلامی 106
- سه _ حفظ وحدت و هم دلی 108
- اشاره 109
- چهار _ نظارت همگانی بر قدرت 109
- ب) رفتار صالحان با حکومت نامشروع 109
- یک _ حضرت موسی 110
- دو _ مؤمن آل فرعون 110
- پنج _ ساحران بنی اسرائیل 111
- سه _ لقمان حکیم 111
- چهار _ اصحاب کهف 111
- ج) حکومت صالحان 112
- اشاره 112
- یک _ شرایط و ویژگی های رهبر شایسته 113
- اشاره 113
- دوم _ عدالت 114
- اول _ دانش و آگاهی 114
- سوم _ تدبیر و توانایی 115
- اول _ نگرش درست به قدرت 116
- اشاره 116
- دو _ شیوه حکمرانی صالحان 116
- دوم _ برپا داشتن ارزش ها 117
- سوم _ قانون گرایی 118
- پنجم _ مشورت با مردم 119
- چهارم _ دادگستری 119
- اشاره 121
- یک _ اخلاق پسندیده پیامبر 121
- اشاره 121
- اشاره 121
- الف) حضرت محمد صلی الله علیه و آله، اسوه رحمت و مهربانی 121
- فصل پنجم: معرفی اسوه های صالحان در قرآن 121
- اشاره 121
- 1. پیامبران اولوالعزم 121
- اول _ گذشت بی اندازه 122
- دوم _ نرمخویی و مدارا 123
- چهارم _ مشورت با مردم 124
- دو _ دین داری پیامبر 124
- سوم _ محبت به کودکان 124
- اشاره 125
- ب) حضرت نوح علیه السلام، اسوه استقامت و دل سوزی 125
- دو _ درخواست نکردن مزد 126
- یک _ نُصح 126
- ج) حضرت ابراهیم، اسوه توحید 127
- سه _ دل سوزی 127
- چهار _ نراندن مؤمنان مستضعف 127
- د) حضرت موسی، اسوه مبارزه با استکبار 130
- اشاره 130
- دو _ مبارزه با انحراف ها و خرافه ها 131
- یک _ توجه، دعا و زاری به درگاه الهی در همه حال 131
- 2. دیگر پیامبران الهی 132
- اشاره 132
- ه_) حضرت عیسی، اسوه فروتنی و ساده زیستی 132
- الف) آدم، اسوه بازگشت به سوی خدا 132
- ب) ادریس، اسوه آموختن و تدریس 133
- ج) هود، اسوه صراحت در پیام رسانی 134
- ه_) صالح، اسوه صبر و متانت در برخورد با مخالفان 135
- د) لوط، اسوه مبارزه با فساد اخلاقی 135
- و) اسماعیل، اسوه تسلیم 136
- اشاره 138
- ز) یعقوب، اسوه صبر و گذشت 138
- ح) یوسف، اسوه عفت و امانت 138
- دو _ پاک دامنی 139
- سه _ تلاش برای دفع کامل اتهام 139
- یک _ خدا محوری 139
- چهار _ حلم، گذشت و بزرگواری 140
- ط) ایوب، اسوه شکیبایی و زاری به درگاه خدا 141
- پنج _ گرامی داشت پدر و مادر 141
- ی) شعیب علیه السلام، اسوه در اصلاح اقتصادی 142
- اشاره 142
- یا) داوود، اسوه کار و تلاش در صنعت و هنر 143
- دو _ داوری عادلانه 143
- اشاره 143
- یک _ جهاد شجاعانه در راه خدا 143
- سه _ ساده زیستی و خودکفایی 144
- اشاره 144
- یب) سلیمان، اسوه زمام داری 144
- یک _ نظارت بر تمام نیروهای تحت فرمان 144
- دو _ زمینه سازی برای تفاهم و آزادی بیان 145
- یج) یونس، اسوه تسبیح و توسل 146
- ید) زکریّا، اسوه پیش تازی در نیکوکاری 147
- یه) یحیی، اسوه شهادت 148
- اشاره 149
- الف) مریم، اسوه عفت و صدق 149
- 3. زنان اسوه 149
- ب) آسیه، اسوه پایداری در ایمان 150
- اشاره 151
- یک _ آیه تطهیر 151
- ج) فاطمه علیهاالسلام، کامل ترین اسوه و جامع صفات حسنه 151
- دو _ آیات سوره «هل اتی» 151
- 4. یاری الهی 154
- 1. هدایت پروردگار 154
- اشاره 154
- فصل ششم: پاداش صالحان 154
- 2. ولایت و سرپرستی خداوند 154
- 3. روزی الهی 154
- 7. محبوبیت 155
- 5. مهر و محبت الهی 155
- 9. عزت و سربلندی 155
- 10. خوش بختی و سرانجام نیک 155
- 6. رحمت الهی 155
- 8. امنیت 155
- 16. یاری فرشتگان 156
- 13. آسان شدن کارها 156
- 15. بهره مندی از دعای فرشتگان 156
- 14. اصلاح امور 156
- 11. زندگی پاک 156
- 12. گشایش در امور 156
- 19. بخشش و زدودن بدی ها 157
- 20. مرگ آسان 157
- 18. نجات از غم 157
- 17. برآورده شدن دعا 157
- کتاب نامه 158
یا خودپسند و متکبّر پندارند و نه چنان باشتاب حرکت کن که وقار و شخصیت تو خدشه دار گردد که به فرموده امام علی علیه السلام: «به تندی راه رفتن، از ارزش مؤمن می کاهد».(1)
اینها آداب عمومی راه رفتن بود، ولی خداوند برای حفظ سلامت اخلاقی جامعه، به ویژه زنان، درباره شیوه راه رفتن آنان سفارش ویژه ای دارد:
وَلا یَضْرِبَّنَ بِأرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زَینَتِهِنَّ. (نور: 39)
و پاهای خود را [به گونه ای بر زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می دارند، آشکار شود.
منظور این است که زنان با آرامش و متانت و وقار راه بروند. در شرح ماجرای برخورد موسی علیه السلام با دختران شعیب نیز با ظرافت و لطافت خاصی شیوه راه رفتن دختر شعیب را بیان می کند تا سرمشقی برای همه زنان و دختران باشد:
وَجاءَتْهُ إحْدیهُما تَمشی عَلی اسْتِحْیاءٍ. (قصص: 25)
پس یکی از آن دو، درحالی که به شرم [و در نهایت وقار] گام برمی داشت، نزد وی آمد.
یط) نیکو سخن گفتن
یط) نیکو سخن گفتن
در قرآن کریم در زمینه سخن گفتن با دیگران می فرماید: «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنًا؛ با همه مردم به نیکویی سخن بگویید.» (بقره: 83) همچنین در جایی دیگر و از زبان لقمان حکیم چنین به ما می آموزد:
وَاغْضُضُ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنکَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ. (لقمان: 19)
و صدایت را آهسته ساز که بدترین آوازها بانگ خران است.
بر اساس این تعبیر حکیمانه سروصدا، دادوبیداد و قهقهه های مستانه (به
1- بحارالانوار، ج 79، ص 302.