سیمای صالحان در قرآن صفحه 95

بخورید و بیاشامید، ولی زیاده روی مکنید که خدا اسراف کاران را دوست ندارد.

اسراف، به معنای تجاوز از حد است؛ یعنی انسان در هزینه کردن مال، از حد معمول خود خارج شود و فراتر از موقعیت اجتماعی اش مصرف کند.(1)

البته در تعیین حدود اسراف، باید شرایط زمانی، مکانی، اجتماعی و اقتصادی جوامع مختلف را در هر دوره در نظر گرفت؛ زیرا اسراف امری نسبی و مصرف متعارف در جوامع مختلف، متفاوت است.(2)

سوم _ معنای تبذیر

سوم _ معنای تبذیر

تبذیر، ریخت و پاش بی دلیل مال و در حقیقت، تباه کردن آن بدون هدفی عاقلانه است.(3) بنابراین، تبذیر نوعی اسراف به شمار می آید که از نظر اسلام ممنوع است و در قرآن به شدت از آن نهی شده است:

وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرا إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُوا إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ. (اسراء: 26 و 27)

و ولخرجی مکن که اسراف کاران برادران شیطان هایند.

دو _ خویشتن داری در حال فقر

دو _ خویشتن داری در حال فقر

فقر و تنگ دستی آزمون خوبی برای سنجش ایمان و عزت نفس افراد است. در قرآن گروهی از فقرا به صفت ارزشمند عفاف ستایش شده اند که الگوی مناسبی برای مؤمنان تنگ دست است:

[این صدقات] برای آن دسته از نیازمندانی است که در راه خدا فرومانده اند و نمی توانند [برای تأمین هزینه زندگی ]در زمین سفر کنند.

1- مجمع البیان، ج 2، ص 12؛ تفسیر نمونه، ج 6، ص 2.
2- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، مبانی اقتصاد اسلامی، تلخیص: غلامرضا مصباحی، سمت، 1382، چ 1، ص 103.
3- مفردات راغب، ص 37؛ امین الدین طبرسی، جوامع الجامع، دانشگاه تهران، 1412 ه . ق، چ 3، ج 2، ص 411.