شناختنامه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و شهر قم صفحه 207

و در حال حاضر از بهترین و پرجمعیت ترین کتابخانه ها و قرائتخانه های حوزه علمیه و شهرستان مذهبی قم است.(1)

دارالمؤمنین قم

دارالمؤمنین قم

ما در جلد اول اجمالاً تاریخ قم را ذکر نمودیم و چون از جلد سوم به ترتیب الفباء شهرستانها را یاد کردیم، در این جلد به حرف قاف و قم رسیدیم که بسیاری از مطالب مربوط به قم در آنجا جا مانده و نیز مساجد و مزارات و بعضی از اعلام پس در اینجا استدراک و تدارک مافات نموده و باز آنچه ما به آن دست نیافتیم، به گفته بزرگان: «کم ترک الاول للآخر» به عهده دیگران می گذاریم.

شیروانی در صفحه 472 بستان گوید: قم از بلاد عراق [عجم] و مشهور آفاق است. از اقلیم چهارم، هوایش اندک گرم و آبش از کاریز و خاکش حاصلخیز، رود آب هم دارد. گویند آن شهر را طهمورث دیوبند احداث کرد و به مرور ایام، روی به خرابی آورد. حجاج بن یوسف ثقفی بر تعمیر آن همت گماشت و نیز گفته اند که ابتدای بنای قم در سنه 83ه . در زمان عبدالملک بن مروان روی نمود تا آنچه را که در جلد اول یاد کردیم.

نگارنده گوید: قم _ که عددش با عدد علم برابری می کند، زیرا به حساب ابجد ق (100)، میم (40) جمعاً 140 می باشد؛ ع (70)، ل (30)، میم (40) نیز جمع آن 140 می شود _ از روز نخستش مرکز علماء و دانشمندان و رجال برجسته علم و حدیث بوده و به واسطه مزار کثیر البرکات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام مورد توجه ارباب دانش و همواره به آن رفت و آمد و اقامت داشته اند. روی همین لحاظ، پیوسته دارالایمان و دارالعلم و مدینه المؤمنین و مجمع العلماء بوده و به مظاهر دینی و اماکن مقدسه مساجد و مزارات و مدارس توجه مخصوص داشته و لذا مزارات و مساجدش بسیار و ما فهرست آنها را از تاریخچه وقف آقای شهابی نگاشته و نسبت به بعضی از آنها توضیح بیشتری می دهیم.