شناختنامه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و شهر قم صفحه 296

چرا که در حقیقت موقوفات آستان قدس رضوی قسمت زیادی از املاک خراسان را شامل می شود. قسمتی از درآمد حرم مطهر قم صرف هزینه های نگهداری و مراقبت از اماکن و بیوتات شده (آستانه حضرت معصومه علیها السلام) دارای حدود صد خدمتگزار، معروف به خادم است) و قسمتی نیز برای کمک به مستمندان و هزینه مدارس و بیمارستانها به مصرف می رسد.

محله زیارتگاه

محله زیارتگاه

شک نیست که اقبال زائران به شهر مقدس قم باعث رشد و توسعه یکسری فعالیتهای تخصصی، و نیز تحقق یک واقعیت جغرافیایی جالب را موجب شده است؛ به این معنی که این فعالیتهای خاص، در محله ای با مرزهای کاملاً مشخص و دقیق، محله زیارتگاه، متراکم شده است. ما به کمک نقشه برداری از محل تجمع این فعالیتها، سعی در نشان دادن مرزهای این محله کرده ایم (تصویر 7). این محدوده شامل دو خیابان ارم و آستانه است که به موازات رودخانه کشیده شده و از صحن جلو حرم شروع، به سوی پل آهنچی پیش می رود؛ نیز بخشی از جاده اراک، که در مدخل این پل واقع شده، جزئی از این محله به شمار می آید. دلیل وجود این بخش، که بر ساحل چپ رودخانه قرار گرفته و چون زایده ای به محله زیارتگاه متصل شده، این است که پل آهنچی تنها راه آمد و شد به سوی تهران (و خود شهر قم، اراک، اصفهان و یا کاشان) بوده و کلیه وسایط [وسایل] نقلیه اجباراً از آنجا می گذرند.

در محله زیارتگاه ابتدا با گاراژها و دفاتر شرکتهای اتوبوسرانی مواجه می شویم؛ زیرا اتوبوس بیشترین نقش را در امر حمل و نقل زائران و دیگر مسافرانی که مقصد آنها شهر قم می باشد بر عهده دارد. اتومبیل شخصی طبیعتاً چندان به حساب نمی آید؛ زیرا در انحصار گروه معدودی از افراد دارای امتیاز است که اغلب آنها بر خلاف عامه مردم به امر زیارت چندان پابند نیستند (باید توجه داشت که تحقیق مربوط به سال 48 _ 1347 است). از طرفی روزانه بیش از سه ترن در مسیر قم آمد و شد نمی کند که