شناختنامه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و شهر قم صفحه 307

اکثر طلاب روستازادگان یا فرزندان کسبه می باشند. بعضی از آنها از سطح دانش بالایی برخوردارند. آنها چند سالی در دبیرستان تحصیل و بعضاً موفق به اخذ دیپلم شده اند؛ حتی عده ای از آنها به موازات تحصیلات مذهبی به تحصیلات عالی نیز رو آورده اند. برنامه دروس آنها که بسیار طولانی است، سرانجام آنها را به یک روحانی تبدیل می کند که می توانند در تمام ایران انجام وظیفه کنند.

کسانی که از اعقاب امامان هستند، دستار (عمامه) سیاه و بقیه دستار سفید خود را از دست آیه اللهی که در مدرسه او کسب علم کرده اند، دریافت می دارند. بنابراین باید بگوییم که تمام هزینه تحصیل طلاب علوم دینی بر کمکهایی تکیه دارد که از طرف مردم با ایمان پرداخت می شود و فعالیت و رونق این مدارس، خود گواه بر تداوم این کمکهاست.

سایر فعالیتها

الف) صنایع یدی و تجارت سنتی

سایر فعالیتها

الف) صنایع یدی و تجارت سنتی

این فعالیتها نیز در محله ای با مرزهای مشخص گرد آمده اند. محور اصلی و ستون فقرات این محله، بازار به معنای واقعی کلمه است؛ یعنی دهلیز دراز سرپوشیده ای که در ابتدا با دهلیز دیگری توأم است و محوطه ها و سراچه هایی چند در جوانب، آن را تکمیل می کنند. در میان این محوطه ها، تیمچه بزرگ که در عصر ناصرالدین شاه توسط حسن معمار قمی ساخته شده، سرای بزرگی است دارای سه گنبد. نمای این گنبدها که فقط با صنعت آجرچینی تزیین شده است، یکی از جالب ترین آثار موجود در قم می باشد. به نظر می رسد نقشه و ابعادی که بازار، در اوایل این قرن داشته، هنوز بر جای مانده و تغییری در آن داده نشده است(1). گر چه این بازار نسبت به اوایل قرن نوزدهم(2) که تقریباً متروک شده بود، پیشرفت کرده است، ولی هنوز از زیبایی و