مکتب کلامی قم صفحه 105

الهی، یا به جهت اعمال صالح مردم مورد غفران خود قرار دهد».(1) این تعبیرات همه نشان دهنده اهمیت فوق العاده مسأله شرک در عبادت است که تلاش بسیار زیاد دین در نفی و از بین بردن آن روشن می شود.

برخی از آیات شریفه نیز شرک در اطاعت را مطرح کرده است، مثل آیه: «و قال الشیطان لما قضی الامر...انّی کفرت بما اشرکتمون من قبل انّ الظالمین لهم عذاب الیم».(2) علامه طباطبایی فرموده: «مراد از شرک در این آیه شریفه شرک در طاعت است، نه شرک در عبادت».(3)

و اما روایات اهل بیت علیهم السلام نیز شرک در عبادت را به عنوان بزگترین گناه کبیره معرفی کرده اند؛ امام باقر علیه السلام فرمود: «اکبر الکبائر الا شراک بالله، یقول الله: «من یشرک بالله فقد حرم الله علیه الجنه»(4)؛(5) شرک به خداوند بزرگترین گناهان کبیره است؛ زیرا خداوند می فرماید: هر کس شرک به خداوند داشته باشد، خداوند بهشت را بر او حرام نموده است». شبیه این تعبیر در روایات بسیاری آمده است.(6)

شرک عرب جاهلی

چه نوع شرکی در عرب جاهلی وجود داشت و قرآن کریم با کدام یک از انواع شرک مواجه بوده است؟ و آیات شریفه قرآن بیشتر با کدام قسم از اقسام شرک مبارزه و محاجّه نموده است؟ پاسخ این سوال، نقشی تعیین کننده در بحثهای آینده

1- 1. «المیزان» ج 4، ص 371.
2- 2. سوره ابراهیم:14، آیه 22.
3- 3. «المیزان» ج 12، ص 48.
4- 4. سوره مائده: 5، آیه 72.
5- 5. «اصول کافی» ج 2، ص 212، ح 4؛ «کنز الفوائد» ص 184 ؛ «مجمع البیان» ج 2، ص 217، ح 24؛ «وسائل الشیعه» ج 15، ص 318.
6- 6. ر .ک: «اصول کافی» ج 2، ص 39؛ «وسائل الشیعه» ج 15، ص 322؛ «اربعین شیخ بهایی» ص 281، ح 30؛ «مرآه العقول» ج 10، ص 46.