فاطمه معصومه علیهاالسلام و تاریخ و فرهنگ قم صفحه 122

1- 1 . از نامه منظوم فیاض به محمد سعید . رجوع شود به: دیوان فیاض لاهیجی، تصحیح ، پریشانزداده، ص 376 - 379.

2- 2 . طبقات اعلام الشیعه (الکواکب المنتشره فی القرن الثانی بعد العشره) ، ص 310 .

علاقه و ارتباط روحی استاد و شاگرد به هم موجب می گردد که مکاتباتی بین آن دو صورت گیرد که از جهت ادبی و مضامین عرفانی، در نوع خود، قابل توجه است. از تعداد مکاتبات بین فیض و محمد سعید اطلاعی نداریم . خوشبختانه از این مکاتبات چند نامه به دست ما رسیده است.(1)

ناملایمات روزگار

در اصفهان محمد سعید ، با توجه به موقعیتی که برادرش در دربار داشت ، زندگی خوشی داشت ، اما دست تقدیر یکباره آرامش زندگی او و برادرش را بر هم ریخت. به قول حافظ:

راستی خاتم فیروزه بواسحاقی خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود

دولت مستعجلِ حکیم کوچک و بردارش محمد حسین طبیب ، با مرگ شاه عباس دوم در بیست و ششم ربیع الثانی 1077 ه ق ، افول کرد ؛ چون آنان مسئولیت سلامتی شاه را بر عهده داشتند و با مرگ شاه عباس، خصوصا که وی در آخرین لحظه زندگی به مسمومیت خود تصریح نموده بود، انگشت اتهام به طرف محمد حسین طبیب که سرپرست گروه پزشکی شاه بود نشانه می رود و محمد سعید نیز به سبب پیوستگی به وی از گزند حوادث مصون نمی ماند. بلافاصله آن دو از مقام خود در دربار خلع و با قرار بازداشت و مصادره اموال ، به قم اعزام می شوند.

در مآخذ ایرانی ، تبعید محمد سعید به قم با عبارتی کوتاه و گذرا، ذکر گردیده است. برای نمونه ، نصرآبادی در این مورد چنین نوشته است:

در جلوس نواب اشرف - شاه صفی که بعد از شاه عباس به تخت سلطنت نشست - به سعایت بدگویان مؤاخذ شده ، مقرر شد ایشان را به قلعه الموت محبوس سازند . باز سلامت ذات ایشان باعث شده نواب اشرف ایشان رابخشیده در قم به طاعت و عبادت و تحصیل علوم و دعای دولت پادشاه مشغولند.(2)

آذر بیگدلی نیز که هم شهری وی بوده، جرأت تفصیل نداشته و در یک