فاطمه معصومه علیهاالسلام و تاریخ و فرهنگ قم صفحه 124

1- 1 . آتشکده آذر، ص 220 . در ریاض العلماء ، ج 2 ، ص 284 نیز به این مطلب تصریح شده است.

2- 2 . سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایی، ج 5، ص 1665.

3- 3 . تذکره نصر آبادی، ص 168.

او در اثرِ خوابی ، که گویا در حبس می بیند، تصمیم می گیرد عمر خود را صرف شرح احادیث و معارف اهل بیت علیهم السلام نماید و نگارش شرح «اربعین حدیثا» (چهل حدیث) خود را در سال 1079 ه ق - دو سال بعد از تبعید از اصفهان - شروع می کند.

بعد از مدتی، دربار متوجه خطای خود درباره این دو برادر حکیم و طبیب می شود و دلجویانه آن ها را دوباره به اصفهان فرا می خواند و محمد سعید از سوی شاه سلیمان به سمت قضاوت قم منصوب می شود و از آن به بعد، حکیم کوچک به قاضی سعید قمی مشهور می گردد، که تفصیل آن در ادامه این نوشتار خواهد آمد.

بخش دوم: خاندان محمد سعید

محمد مفید قمی (پدر)

از سرگذشت محمد مفید اطلاع چندانی در دست نیست. همین اندازه می دانیم که او در سلک عالمان دین ، مشهور به شیخ محمد مفید و نام پدرش محمد حسین بوده است. محمد مفید وقتی به اصفهان وارد می شود با یکی از دوستانش به نام حاج عبدالعلی تاجر شیرازی مواجه می شود و او از وی تقاضای شرح کتاب تهذیب المنطق تفتازانی را می نماید . او نیز اقدام به شرح این کتاب نموده و آن را «غنیه الادیب فی شرح منطق التهذیب» نامگذاری می کند. این شرح به فارسی است و شیخ آغا بزرگ نسخه ای از آن را که تا مبحث کلیات خمس را شامل بوده ، در نجف مشاهده نموده است.(1)

محمد مفید قمی، تحصیلاتش را در قم انجام داده و در نزد مولی حاج حسین یزدی _ زمانی که وی در آخر عمر از تدریس در مشهد مرخص و در مدرسه معصومیه قم مشغول تدریس بود _ تحصیل و از وی اجازه نقل روایت دریافت نموده است.

محمد مفید دو فرزند فرزانه از خود باقی گذاشت . فرزند ارشد خود را به احترام پدرش ، «محمد حسین» نام نهاد و فرزند دوم او «محمد سعید» ، ملقب به قاضی سعید و حکیم کوچک است که از پدرش اجازه نقل روایت دارد.

از تاریخ وفات شیخ محمد مفیدقمی اطلاعی در دست نیست.