فاطمه معصومه علیهاالسلام و تاریخ و فرهنگ قم صفحه 168

چه جای آنکه متکفّل رتق و فتق امور دیگران توانند شد.

وامّا مناصب وقفی به جهت آنکه در اکثر موقوفات به شروطی که واقفان آن مقرّر نموده اند عمل نمی شود، بلکه اکثر این است که در مصرفهای باطل و صرف زیادتی های لاطائل می شود و مستحقّان و جماعتی که وقف برای ایشان شده، محروم می باشند.

امّا حال جماعتی که برای تحصیل وظیفه و سیورغال و مناصب شرعی و عرفی سفر می کنند از آنچه مذکور شد معلوم است. زیرا اگر تحصیل برای تکلّفات و تجمّلات عرف است، هر چند حلال باشد، باطل است واگر برای معیشت ضروری یا قدری است که مستحب است، اصل تحصیل این قدر معیشت حقّ است. امّا مناصب اکثر اینها _ چنان که دانسته شد _ صورتی ندارد.(1)

شعر و ادب لاهیجی

میرزاحسن لاهیجی همانند اکثر دانشمندان عصر صفوی، توجه ویژه ای به زبان فارسی و فارسی نویسی داشت ؛چنان که بیش تر آثار مکتوب این عالم پر تلاش که به این زبان تألیف یافته است، نشانگر این واقعیت می باشد. نوشته های فارسی این شخصیت علمی بسیار روان و شیوا به رشته تحریر در آمده است. او در آثار فارسی خود ، سعی داشت تا نوشته هایش برای همه مردم قابل فهم باشد، به همین سبب از معلق نویسی و آوردن اصطلاحات و واژه های سنگین علمی و نامأنوس که شیوه منشیان آن دوران بود، پرهیز داشت. این موضوع مهم که مورد توجه پژوهشگران واقع شده، وی را از سایر دانشمندان این عصر متمایز می سازد ونثر این شخصیت بزرگ را در جایگاه والایی قرار می دهد.

میرزا حسن همه موضوعاتی را که با مردم ارتباط تنگاتنگ دارد مانند: فقه، اخلاق، عقاید و دعا را به زبان فارسی نگاشته و این نشانه آن است که این شخصیت واقع نگر ، به هدایت و ارشاد مردم با زبان خودشان ، به مشکلات اعتقادی و فقهی و... آنان توجه عمیقی از خویش مبذول می داشت. تألیفات عربی او نیز که برای خواص و در رشته های خاص ، به طور تخصصی نوشته شده، در عین سنگینی و استحکام مطالب و