فاطمه معصومه علیهاالسلام و تاریخ و فرهنگ قم صفحه 65

1- 1 . نقض، ص 81. همچنین در صفحه های 32، 82، 83، 219، 435، 120، 117، 130، 261 از وی یاد کرده است .

2- 2 . تعلیقات النقض، ج 1، ص 264، به نقل از معجم البلدان، یاقوت حموی.

3- 3 . همان، ج1 ، ص265 . به نقل از تواریخ آل سلجوق، عماد کاتب، ص 87.

4- 4 . برای شرح حال مجد الملک قمی ، ر. ک: تعلیقات النقض، ج 1، ص 264 - 271.

زین الملک ابو سعد هندو قمی

او وزیر و مستوفیِ برکیارق سلطان و محمّد سلطان سلجوقی بود و عاقبت به جرم شیعه بودن در ساوه به دار آویخته شد. در کتاب نقض ، در موارد متعدد یاد وی آمده و رازی خدمات وی را متذکّر شده و جفای دشمنان را در حق وی یادآوری کرده است ، از جمله: ... و زین الملک ابو سعد هندو قمی که به ده شهر و قلعه هر روز نوبت زندندی و مدرسه قاضی محمّد وزّان او فرموده و به همه سنیان تا به قیامت دست منّت و نعمت یافته.. (1)

بعد از به دار آویختن بو سعد قمی، ظاهرا جنازه وی بر بالای دار مانده بود تا این که شمس رازی در حضور سلطان این دو بیتی بخواند:

تو را سعد و بو سعد بودند یار چو تاج از برِ سر در آویختی

در آویخت بایست بدان هردوان تو آن هردوان را برآویختی

که منظور از سعد، سعد الملک رازی و بو سعد، بو سعد هندوی قمی است که هر دو را در یک روز در ساوه به دار زدند. بعد از این شعر شمس رازی، سلطان دستور داد تا آن دو را با احترام دفن کردند. (2)

امیر ابوالفضل عراقی

گرچه قمی بودن وی محرز نیست، ولی خدمات شایانی در قم انجام داده است. رازی درباره وی چنین می نویسد:

و امیر ابوالفضل عراقی در عهد سلطان طغرل کبیر ، مقرّب و محترم بود و باروی شهر ری و باروی قم و مسجد عتیق قم و منارها فرمود و مشهد و قبه ستی فاطمه بنت موسی بن جعفر - علیها السلام - او کرد و خیرات بی مر که به ذکر همه کتاب بیفزاید. (3)

از سرگذشت این امیر والا مقام تر - که خدمات شایانی در عمران شهر قم نموده -