فاطمه معصومه علیهاالسلام و تاریخ و فرهنگ قم صفحه 97

1- 1 . تذکره اختر، تألیف احمد گرجی نژاد تبریزی متخلص به اختر (متوفای 1232 ه ق)، جلد اول به کوشش دکتر ع. خیامپور. تبریز، شهریور 1343، ص 146 - 149.

2- 2 . تذکره انجمن خاقان ، فاضل خان راوی گروسی ، 568_571 ؛ فهرست کتاب خانه مدرسه عالی سپهسالار، ابن یوسف شیرازی، جلد 2 ، به نقل از انجمن خاقان راوی گروسی.

ماده تاریخ عذری سروده است:

عذری که به اوستادی او قول غزلش دهد گواهی

آن نادره کو که بود عالم بر فضل و کمال او مباهی

ناگه بگسست دل ز هستی چون کار زمانه دید واهی

القصه: چو او از این گذرگه بر جانب دوست گشت راهی

گفتند برای سال فوتش پیوسته به رحمت الهی (1)

اشعار عذری بیگدلی

عذری برای خود دیوانی ترتیب داده که اخیرا (1380 ش) به چاپ رسیده است . علاوه بر آن ، آذر 46 بیت و راوی گروسی 25 بیت و رضا قلی خان هدایت 18 بیت _ به نقل از آتشکده آذر _ از اشعار عذری را نقل نموده اند.

تذکره عذری

این تذکره به اسامی متعدد نامیده شده است، مانند: تذکره اسحاق عذری، الفتکده، دانشکده، تذکره اسحاق بیگ، دانشنامه، تذکره شعله و تذکره الشعرا.

عذری در این تذکره، اشعاری را که برادرش آذر در تذکره آتشکده آذر ، در ذیل شرح حال شاعران آورده ، در چهار بخش: قصائد، مقطعات، غزلیات و رباعیات ، جمع آوری و تنظیم نموده است.

مرحوم ابن یوسف شیرازی در این باره می نویسد:

اسحق بیک این تذکره را چهار بخش نموده: 1 . قصائد ؛ 2 . مقطعات ؛ 3 . غزلیات ؛ 4 . رباعیات ، و در هر یک از بخش ها، ابیات شعرای نام برده در آتشکده را با مراعات حروف اواخر آن ها به ترتیب حروف تهجی (از الف تا یاء) مرتب نموده و تقریبا دراین تذکره 7200 بیت شعر وجود دارد و با دقّتی که نگارنده نمود بسیار کم اتفاق افتاده که شعری از آتشکده در این تذکره نباشد و برای اعتماد به این که این تذکره مرتب شده از اشعار آتشکده می باشد اشعار منتخبه از حافظ شیرازی را از