سیره علمی و عملی علامه سید محمدحسین طباطبایی رحمه الله صفحه 62

ص:72

تفاوت عرفان اسلامی با عرفان های غیراسلامی

تفاوت عرفان اسلامی با عرفان های غیراسلامی

1. اگرچه عرفان برآمده از اسلام و حتی خود اسلام و نیز عرفان های دیگر ادیان مانند عرفان و دین هندی، جز رسیدن به توحید دقیق و بسیار عمیق هدفی ندارند، قالب های بیانی اسلام با آن متفاوت است. قالب های بیانی اسلام در مقایسه با مطالب عالی عرفانی، از سنجیدگی، آراستگی و دقت ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که سبب پرده دری که خود موجب سوء برداشت ها و انحراف در افهام عامه می­شود، نمی گردد. زبان اسلام، زبانی نرم و مطبوع است و از بی باکی و دریدگی دوری می گزیند، درحالی که زبان دیگر عرفان ها مانند عرفان هندی که در کتاب هایی مانند کتاب مقدس «ودا» بیان شده است، یا بیان عرفان مجوسی(زرتشتی) و مسیحی که از متون این آیین ها به دست می آید، زبان و بیانی بی پرده، ناسنجیده و بی باکانه و نامطبوع است و همین زبان بی پرده و آشکار در هر یک از سه عرفان، سبب سوءتعبیرها و برداشت های غلطی شده است.

عرفان و آیین هندی، در میان پیروان خود به آیین بت پرستی مبدل شده است. عرفان مجوسی، ره به تقدیس فرشتگان و قدیسان بشری و عناصر، به­ویژه آتش برده است. عرفان مسیحی نیز در دام تثلیث که متأثر از تثلیث بت پرستان است، افتاده است که تمام این آفت ها، از زبان ناهموار و بیان ناسنجیده این متون سرچشمه گرفته است.

2. دستورهای عرفان های هندی، مسیحی و مجوسی برای سالکان و پیروانشان، حالت سلبی و منفی دارد. به بیان دیگر، دستورها و فرمان های آنها، دستور به پرهیز و دوری از اوصاف و افعالی ویژه است. بنابراین، انسان برای اوج گرفتن و تعالی یافتن، با تکیه بر آموزه های این آیین ها باید از بسیاری کارها خودداری کند، بدون آنکه به جای گزینی اعمال