- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- اشاره 7
- 1. ولادت 7
- فصل اول: زندگی نامه 7
- اشاره 8
- آغاز تحصیل 8
- 2. حیات علمی 8
- مهاجرت به نجف 9
- بازگشت به زادگاه (تبریز) 11
- مهاجرت به قم 12
- 3. اوضاع حوزه علمیه قم 12
- اشاره 19
- 4. استادان و شاگردان 19
- استادان 19
- روش تدریس علامه طباطبایی و رفتار ایشان با شاگردان 21
- شاگردان علامه طباطبایی رحمه الله 23
- تفسیر قرآن به قرآن 25
- اشاره 25
- اشاره 25
- 1. ویژگی تفسیری 25
- فصل دوم: ویژگی های علمی 25
- تفسیر موضوعی 27
- آگاهی گسترده و فراگیر به تمام ظواهر قرآن 28
- تبحر در تفکر عقلی 29
- سیری عمیق در سنّت قطعی امامان معصوم علیه السلام 29
- آشنایی با علوم نقلی 30
- آشنایی با محکمات قرآن 30
- آشنایی کامل با مبادی برهان و شرایط مقدمات 31
- آشنایی کامل با مبانی عرفان اسلامی 32
- توانایی علامه در تشخیص مفهوم از مصداق و خلط نکردن تفسیر و تطبیق 32
- پاسداری از مکتب تشیع 33
- جمع میان دو شیوه تفسیری ترتیبی و موضوعی 34
- شرح صدر 35
- رمز کلمات 36
- اشک خوف 36
- فیض قدسی 38
- ما کاری نکرده ایم 39
- هدیه به روح پدر و مادر 40
- جایگاه تفسیر المیزان در محافل علمی جهان 41
- اشاره 42
- دشواری شناخت مردان الهی 42
- 2. ویژگی فلسفی 42
- فلسفه از دیدگاه علامه طباطبایی 43
- تنظیم فلسفه به صورت مسائل هندسی 45
- پایه گذار یک رشته مسائل فلسفی 46
- مبارزه با فلسفه مادی گری 47
- تقریب میان فلسفه شرق و غرب (فلسفه تطبیقی) 48
- غواص اقیانوس معارف 49
- تعقل عمیق همراه با امدادهای غیبی 50
- بنیان های فکری استاد طباطبایی 51
- آب لطف 51
- دفاع از فلسفه صدرایی 53
- نبود تعارض میان عقل و وحی 54
- 3. ویژگی عرفانی و اخلاقی 56
- الف) اندیشه ها، ]عرفان نظری[ یا عرفان شناسی 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- عارف و عرفان 57
- انسان و درک عرفانی 57
- اهل بیت علیه السلام ؛ سرچشمه عرفان اسلامی 58
- راهنمایی کتاب و سنّت به عرفان نفس و برنامه آن 59
- تفاوت عرفان اسلامی با عرفان های غیراسلامی 62
- رابطه انسان و عرفان عملی 63
- عارف، ناظر صور ملکات اشخاص 65
- ب) جلوه های عرفان عملی و اخلاقی علامه طباطبایی 67
- اشاره 67
- آشنایی علامه با آیت الله قاضی رحمه الله 67
- جایگاه علامه طباطبایی در عرفان عملی 68
- کشیک نفس 70
- گفتوگو با ادریس علیه السلام 71
- محاسبه 72
- عشق به اهل بیت علیهم السلام 72
- شرح صدر علامه طباطبایی 73
- ساده زیستی و زهد 75
- بخشش و گذشت 75
- اخلاص 76
- بلندی طبع 78
- فروتنی 79
- توجه به حقوق حیوانات 80
- رسیدگی به همنوع 80
- اخلاق خانوادگی علامه 81
- ما حیوان خانگی را نمی کشیم 83
- دیگر فضایل اخلاقی علامه 83
- یاد خدا 84
- سه راهکار اخلاقی 85
- راهکار اول 85
- اشاره 85
- راهکار دوم 86
- راهکار سوم 86
- اشاره 87
- 4. ویژگی فقهی، اصولی، حدیثی 87
- الف) ویژگی فقهی و اصولی علامه طباطبایی 87
- اشاره 87
- مراتب فقهی علامه طباطبایی رحمه الله 88
- ب) پژوهش های حدیثی 89
- اجازه اجتهاد 89
- 5. تبحّر در علم ریاضی و هیئت 92
- اشاره 92
- نصب دایره هندسه در مدرسه حجتیه قم 93
- تدریس علم هیئت در قم 93
- ریاضیات و تقویت ذوق فلسفی 94
- نقشه مدرسه حجتیه 94
- اشاره 96
- 6. ویژگی هنری و ادبی 96
- سیاه مشق 96
- شعر 97
- اشاره 97
- مهر خوبان 99
- بارگاه گل 99
- هرچه جوییم نیابیم نشانی جز نام 101
- جرم من این است که آزاده ام 101
- خویش بر آتش زد و خاموش شد 102
- شاه شهیدان 103
- پیر میخانه 103
- پیر خرد 103
- طبق غنچه 104
- باد سحر 104
- دو هزار «لَنْ ترانی» 105
- چشمه فکر 105
- اشاره 106
- امام خمینی رحمه الله 106
- فصل سوم: علامه از دیدگاه بزرگان 106
- آیت الله خامنه ای 107
- شهید مرتضی مطهری رحمه الله 107
- آیت الله جعفر سبحانی 109
- آیت الله محمدتقی مصباح یزدی 109
- آیت الله حسن زاده آملی 110
- آیت الله ابراهیم امینی 111
- آیت الله صدرالدین حائری شیرازی 112
- آیت الله مرتضوی لنگرودی رحمه الله 112
- دکتر رضا داوری اردکانی 113
- آیت الله محمد محمدی گیلانی 113
- اشاره 114
- علامه محمدتقی جعفری رحمه الله 114
- خاطره اول 114
- خاطره دوم 115
- استاد عبدالحسین مشکوهالدینی 116
- دکتر احمد احمدی 116
- استاد محمد عبدخدایی 117
- دکتر جواد فلاتوری 118
- استاد سید جلال الدین آشتیانی 120
- استاد سید محسن موسوی تبریزی 120
- آیت الله جوادی آملی 121
- دکتر سید حسین نصر 122
- دکتر غلام حسین ابراهیمی دینانی 125
- 1. تفسیر المیزان 129
- فصل چهارم: کتاب شناسی 129
- اشاره 129
- 2. بدایه الحکمه 131
- 3. نهایه الحکمه 131
- 6. شیعه در اسلام 132
- 4. اصول فلسفه و روش رئالیسم 132
- 5. حاشیه بر کفایه الاصول 132
- 7. مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (شیعه) 133
- 10. عقاید و دستورهای دینی 133
- 8. خلاصه تعالیم اسلام 133
- 9. روابط اجتماعی در اسلام 133
- 11. بررسی های اسلامی (3 جلد) 134
- 19. رساله ای در افعالالله تعالی (بحثی است درباره توحید افعالی، جبر و تفویض، قضا و قدر و...) 135
- 17. رساله ای در اثبات ذات 135
- 13، 14 و 15. رساله انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا 135
- 16. رساله قوه و فعل 135
- 12. آموزش دین 135
- 18. رساله ای در صفات (صفات سلبیه و ثبوتیه و...) 135
- 20. رساله ای در وسائط (اثری است درباره وسائط موجود میان مقام ربوبی و عالم طبیعت) 136
- 23. رساله ای در مشتقات 136
- 21. رساله ای در نبوت 136
- 24. رساله ای در برهان 136
- 26. رساله ای در تحلیل 136
- 28. رساله ای در اعتبارات 136
- 25. رساله ای در ترکیب 136
- 27. رساله ای در مغالطه 136
- 22. رساله ای در ولایت 136
- 29. قرآن در اسلام 137
- 35. وحی یا شعور مرموز 137
- 31. محاکمات میان دو مکاتبات 137
- 33. معنویت تشیع (مجموعه مقاله ها) 137
- 34. رساله ای در عالم غیب 137
- 36. پرسش و پاسخ 137
- 32. تعلیمات دینی 137
- 30. رساله ای در حکومت اسلامی 137
- 41. رساله علی و فلسفه الهی 138
- 37. ارجوزه فی النحو 138
- 40. دیوان اشعار 138
- 42. سنن النبی صلی الله علیه و آله 138
- 39. ارجوزه فی الخط 138
- 43. لب اللباب 138
- 38. ارجوزه فی الصّرف 138
- 44. رساله ای در توحید ذاتی 139
- 46. حاشیه بر اسفار 139
- 45. رساله ای در اسماءالله تعالی 139
- 47. مهر تابان 139
- 50. رساله محمد صلی الله علیه و آله در آیین اسلام 140
- 55. جمال آفتاب و آفتاب هر نظر (شرحی بر دیوان حافظ) 140
- 53. تعلیقه بر برخی مجلدهای بحارالانوار 140
- 54. رساله ای در تحریم الکل از دیدگاه اسلام 140
- 51. تعلیقه بر اصول کافی 140
- 48. رسالت تشیع 140
- 49. رساله ای در عشق 140
- 52. حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری 140
- 56. راز دل 141
- 57. رساله انساب آل عبدالوهاب 141
- فصل پنجم: عروج ملکوتی 142
- اشاره 142
- در سوگ علامه طباطبائی رحمه الله 144
- رجعت سرخ ستاره 146
- فخریه شهریار 146
- عشق رفت 147
- اشاره 151
- کتابنامه 151
- الف) کتاب 151
- ب) نشریه 155
ص:82
محاسبه
محاسبه
یکی از شاگردان علامه طباطبایی می گوید:
علامه اهل مراقبه بود. یک وقتی خدمت آن بزرگوار رسیدم که دستورالعملی به ما بدهد، فرمودند: «مراقبه و محاسبه؛ این دو حالت را شخص سالک باید از ابتدای سیر و سلوک تا انتها ملتزم باشد.» فرمود: «آخر شب، قبل از خواب، اعمالی را که در روز انجام داده اید، بررسی کنید. هر یک از اعمالتان که خوب بود، خدا را برای آن حمد و سپاس گویید و توفیق انجام بهتر آن را در روز بعد از خداوند مسئلت کنید. اگر خدای نکرده تقصیر یا خطایی مرتکب شده بودید، فوراً توبه کنید و تصمیم بگیرید که دیگر آن را انجام ندهید. اگر دیدید خلاف های شما متعدد است، تصمیم بگیرید فردا آن را کم کنید.» خلاصه فرمود: «مراقبه و محاسبه باید همیشه باشد.» حتی در این اواخر که علامه نمی توانست درست حرف بزند، یکی از رفقا از ایشان خواسته بود توصیه هایی بفرمائید، باز فرموده بود: «مراقبه و محاسبه».(1)
عشق به اهل بیت علیهم السلام
عشق به اهل بیت علیهم السلام
1. استاد طباطبایی، دست کم هفته ای یک بار پیاده به زیارت حرم حضرت معصومه علیها السلام می رفت. ایشان در فصل تابستان نیز اغلب به مشهد مقدس مشّرف می شد. شب ها به حرم امام رضا علیه السلام می رفت، در بالاسر می نشست و با حال خضوع و خشوع زیارت نامه می خواند، در نماز مغرب و عشا به امامت آیت الله سید محمدهادی میلانی شرکت می کرد و در میان مردم در گوشه ای می نشست.
ایشان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیه السلام علاقه بسیاری داشت و با کمال ادب و احترام از آنها نام می برد. در مجالس روضه خوانی شرکت می کرد و برای مصائب اهل بیت علیهم السلام اشک می ریخت. (2)
1- مصاحبه آیت الله سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی، مجله حوزه، فروردین و اردیبهشت 1372، ش 55، صص 51 و 52؛ جرعه های جان بخش، صص 350 و 351.
2- نک: یادنامه علامه طباطبایی، مقاله آیت الله ابراهیم امینی، صص 131 و 132.