- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- فصل اول: زندگی نامه 7
- اشاره 7
- 1. ولادت 7
- 2. حیات علمی 8
- اشاره 8
- آغاز تحصیل 8
- مهاجرت به نجف 9
- بازگشت به زادگاه (تبریز) 11
- 3. اوضاع حوزه علمیه قم 12
- مهاجرت به قم 12
- اشاره 19
- استادان 19
- 4. استادان و شاگردان 19
- روش تدریس علامه طباطبایی و رفتار ایشان با شاگردان 21
- شاگردان علامه طباطبایی رحمه الله 23
- اشاره 25
- تفسیر قرآن به قرآن 25
- فصل دوم: ویژگی های علمی 25
- 1. ویژگی تفسیری 25
- اشاره 25
- تفسیر موضوعی 27
- آگاهی گسترده و فراگیر به تمام ظواهر قرآن 28
- سیری عمیق در سنّت قطعی امامان معصوم علیه السلام 29
- تبحر در تفکر عقلی 29
- آشنایی با محکمات قرآن 30
- آشنایی با علوم نقلی 30
- آشنایی کامل با مبادی برهان و شرایط مقدمات 31
- آشنایی کامل با مبانی عرفان اسلامی 32
- توانایی علامه در تشخیص مفهوم از مصداق و خلط نکردن تفسیر و تطبیق 32
- پاسداری از مکتب تشیع 33
- جمع میان دو شیوه تفسیری ترتیبی و موضوعی 34
- شرح صدر 35
- رمز کلمات 36
- اشک خوف 36
- فیض قدسی 38
- ما کاری نکرده ایم 39
- هدیه به روح پدر و مادر 40
- جایگاه تفسیر المیزان در محافل علمی جهان 41
- اشاره 42
- 2. ویژگی فلسفی 42
- دشواری شناخت مردان الهی 42
- فلسفه از دیدگاه علامه طباطبایی 43
- تنظیم فلسفه به صورت مسائل هندسی 45
- پایه گذار یک رشته مسائل فلسفی 46
- مبارزه با فلسفه مادی گری 47
- تقریب میان فلسفه شرق و غرب (فلسفه تطبیقی) 48
- غواص اقیانوس معارف 49
- تعقل عمیق همراه با امدادهای غیبی 50
- بنیان های فکری استاد طباطبایی 51
- آب لطف 51
- دفاع از فلسفه صدرایی 53
- نبود تعارض میان عقل و وحی 54
- اشاره 56
- 3. ویژگی عرفانی و اخلاقی 56
- اشاره 56
- الف) اندیشه ها، ]عرفان نظری[ یا عرفان شناسی 56
- انسان و درک عرفانی 57
- عارف و عرفان 57
- اهل بیت علیه السلام ؛ سرچشمه عرفان اسلامی 58
- راهنمایی کتاب و سنّت به عرفان نفس و برنامه آن 59
- تفاوت عرفان اسلامی با عرفان های غیراسلامی 62
- رابطه انسان و عرفان عملی 63
- عارف، ناظر صور ملکات اشخاص 65
- ب) جلوه های عرفان عملی و اخلاقی علامه طباطبایی 67
- آشنایی علامه با آیت الله قاضی رحمه الله 67
- اشاره 67
- جایگاه علامه طباطبایی در عرفان عملی 68
- کشیک نفس 70
- گفتوگو با ادریس علیه السلام 71
- محاسبه 72
- عشق به اهل بیت علیهم السلام 72
- شرح صدر علامه طباطبایی 73
- بخشش و گذشت 75
- ساده زیستی و زهد 75
- اخلاص 76
- بلندی طبع 78
- فروتنی 79
- توجه به حقوق حیوانات 80
- رسیدگی به همنوع 80
- اخلاق خانوادگی علامه 81
- ما حیوان خانگی را نمی کشیم 83
- دیگر فضایل اخلاقی علامه 83
- یاد خدا 84
- سه راهکار اخلاقی 85
- راهکار اول 85
- اشاره 85
- راهکار دوم 86
- راهکار سوم 86
- 4. ویژگی فقهی، اصولی، حدیثی 87
- الف) ویژگی فقهی و اصولی علامه طباطبایی 87
- اشاره 87
- اشاره 87
- مراتب فقهی علامه طباطبایی رحمه الله 88
- اجازه اجتهاد 89
- ب) پژوهش های حدیثی 89
- 5. تبحّر در علم ریاضی و هیئت 92
- اشاره 92
- نصب دایره هندسه در مدرسه حجتیه قم 93
- تدریس علم هیئت در قم 93
- نقشه مدرسه حجتیه 94
- ریاضیات و تقویت ذوق فلسفی 94
- اشاره 96
- سیاه مشق 96
- 6. ویژگی هنری و ادبی 96
- شعر 97
- اشاره 97
- بارگاه گل 99
- مهر خوبان 99
- جرم من این است که آزاده ام 101
- هرچه جوییم نیابیم نشانی جز نام 101
- خویش بر آتش زد و خاموش شد 102
- شاه شهیدان 103
- پیر خرد 103
- پیر میخانه 103
- باد سحر 104
- طبق غنچه 104
- دو هزار «لَنْ ترانی» 105
- چشمه فکر 105
- فصل سوم: علامه از دیدگاه بزرگان 106
- اشاره 106
- امام خمینی رحمه الله 106
- آیت الله خامنه ای 107
- شهید مرتضی مطهری رحمه الله 107
- آیت الله جعفر سبحانی 109
- آیت الله محمدتقی مصباح یزدی 109
- آیت الله حسن زاده آملی 110
- آیت الله ابراهیم امینی 111
- آیت الله مرتضوی لنگرودی رحمه الله 112
- آیت الله صدرالدین حائری شیرازی 112
- دکتر رضا داوری اردکانی 113
- آیت الله محمد محمدی گیلانی 113
- اشاره 114
- علامه محمدتقی جعفری رحمه الله 114
- خاطره اول 114
- خاطره دوم 115
- دکتر احمد احمدی 116
- استاد عبدالحسین مشکوهالدینی 116
- استاد محمد عبدخدایی 117
- دکتر جواد فلاتوری 118
- استاد سید محسن موسوی تبریزی 120
- استاد سید جلال الدین آشتیانی 120
- آیت الله جوادی آملی 121
- دکتر سید حسین نصر 122
- دکتر غلام حسین ابراهیمی دینانی 125
- اشاره 129
- 1. تفسیر المیزان 129
- فصل چهارم: کتاب شناسی 129
- 2. بدایه الحکمه 131
- 3. نهایه الحکمه 131
- 6. شیعه در اسلام 132
- 5. حاشیه بر کفایه الاصول 132
- 4. اصول فلسفه و روش رئالیسم 132
- 10. عقاید و دستورهای دینی 133
- 7. مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (شیعه) 133
- 8. خلاصه تعالیم اسلام 133
- 9. روابط اجتماعی در اسلام 133
- 11. بررسی های اسلامی (3 جلد) 134
- 12. آموزش دین 135
- 16. رساله قوه و فعل 135
- 13، 14 و 15. رساله انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا 135
- 19. رساله ای در افعالالله تعالی (بحثی است درباره توحید افعالی، جبر و تفویض، قضا و قدر و...) 135
- 17. رساله ای در اثبات ذات 135
- 18. رساله ای در صفات (صفات سلبیه و ثبوتیه و...) 135
- 23. رساله ای در مشتقات 136
- 26. رساله ای در تحلیل 136
- 28. رساله ای در اعتبارات 136
- 22. رساله ای در ولایت 136
- 24. رساله ای در برهان 136
- 25. رساله ای در ترکیب 136
- 21. رساله ای در نبوت 136
- 20. رساله ای در وسائط (اثری است درباره وسائط موجود میان مقام ربوبی و عالم طبیعت) 136
- 27. رساله ای در مغالطه 136
- 36. پرسش و پاسخ 137
- 30. رساله ای در حکومت اسلامی 137
- 34. رساله ای در عالم غیب 137
- 29. قرآن در اسلام 137
- 32. تعلیمات دینی 137
- 33. معنویت تشیع (مجموعه مقاله ها) 137
- 35. وحی یا شعور مرموز 137
- 31. محاکمات میان دو مکاتبات 137
- 37. ارجوزه فی النحو 138
- 41. رساله علی و فلسفه الهی 138
- 42. سنن النبی صلی الله علیه و آله 138
- 43. لب اللباب 138
- 38. ارجوزه فی الصّرف 138
- 40. دیوان اشعار 138
- 39. ارجوزه فی الخط 138
- 46. حاشیه بر اسفار 139
- 44. رساله ای در توحید ذاتی 139
- 45. رساله ای در اسماءالله تعالی 139
- 47. مهر تابان 139
- 53. تعلیقه بر برخی مجلدهای بحارالانوار 140
- 51. تعلیقه بر اصول کافی 140
- 48. رسالت تشیع 140
- 52. حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری 140
- 49. رساله ای در عشق 140
- 50. رساله محمد صلی الله علیه و آله در آیین اسلام 140
- 54. رساله ای در تحریم الکل از دیدگاه اسلام 140
- 55. جمال آفتاب و آفتاب هر نظر (شرحی بر دیوان حافظ) 140
- 56. راز دل 141
- 57. رساله انساب آل عبدالوهاب 141
- اشاره 142
- فصل پنجم: عروج ملکوتی 142
- در سوگ علامه طباطبائی رحمه الله 144
- رجعت سرخ ستاره 146
- فخریه شهریار 146
- عشق رفت 147
- الف) کتاب 151
- کتابنامه 151
- اشاره 151
- ب) نشریه 155
ص:107
بودند. روزی در همین حجره مدرسه قوام به من فرمودند: برویم داخل حیاط! در خدمت ایشان رفتیم داخل حیاط. آنجا ایشان دو تا از سیاه مشق های خود را به من نشان دادند و از مقایسه تعداد رعشه های موجود در آن، سیاه مشقی را که در تابستان نوشته بودند، از سیاه مشقی که در زمستان نوشته بودند، تمیز دادند.(1)
شعر
اشاره
شعر
مهندس عبدالباقی طباطبایی می گوید:
پدر، غزلیات و اشعار جالبی داشت که یک روز تمام آنها را جمع کرد و آتش زد. هیچکس نفهمید چرا (شاید برای پرهیز از شهرت طلبی بوده است) فقط اشعار خودش نبود؛ بحث های پرشور تجزیه و تحلیل اشعار حافظ هم بود که همه را یکجا آتش زد. از ایشان فعلاً ده، دوازده شعر باقی مانده که آنها را هم، چون نوشته و به دست دوستان داده بود، سالم مانده اند.(2)
استاد جعفر سبحانی نیز در این باره می گوید:
او (علامه) در سرودن اشعار عرفانی ید طولایی داشت. لطیف ترین معانی عرفانی را در نغزترین جمله ها و قالب های شعری می ریخت و ما در میان همه آثار ادبی که متأسفانه در میان دوستان به صورت پراکنده موجود است، قطعه شعری را که در سال 1330 شمسی در دهکده زان،(3) زیر درخت ورس(4) به پارسی سره سروده اند، یادآور می شویم:
گذر ز دانه و دام جهان و خویش مباز
که مرغ با پر آزاد می کند پرواز
به کوهپایه «زان» بامداد با یاران
که دور باد دل پاکشان ز سوز و گداز
1- مجله حوزه، بهمن و اسفند 1367، ش 30، ص 37؛ جرعه های جان بخش، صص 219 و 220.
2- جرعه های جان بخش، ص 371.
3- قریه ای در اطراف قم است.
4- نوعی درخت با شاخه ها و بوته های بلند.