زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 1

دیباچه

دیباچه

سخن از تکلیف مداری است که سیرت و رفتارش، سربلندیِ اسلام بود. چه آن گاه که دبیر میرزای بزرگ بود و چه آن گاه که مشروطه به او نیاز داشت و سخن گوی مشروطه بود؛ چه روزی که بر مسند تدریس نشست و شاگردان را از اندیشه های ژرف خویش سیراب کرد و چه زمانی که پشتیبان میرزای دوم در قیام مردم عراق بر ضد انگلیس بود.

با نگاهی تک ساحتی نمی توان شخصیت بزرگ علامه نائینی را شناخت و به رمز و راز حرکت های اصلاحی او پی برد و از گوشه های پنهان نیم قرن تکاپو و تلاشش پرده برداشت. زندگی او، تفسیر حماسه پاسداری تکلیف است و شرح تاریخ مشروطیت و پایداری عالمان.

سیرت سیاسی او را تنها با کالبدشکافی قیام ها و حرکت های بزرگ سده های اخیر، همچون تنباکو، مشروطیت و انقلاب عراق می توان فهمید. سیاست او از زلال معنویت سرچشمه گرفته و سیاست و فقاهت را درهم آمیخته بود. او به راستی شریعت مدار بود و بینا، وارسته و خویشتن بان و به دور از هرگونه هوا و هوس و جاه و مقام.