زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 22

ص:30

1. مردم در خود حوادث، به فقیه مراجعه کنند نه در احکام آنها.

2. دور است که پرسش کننده، بایستگیِ رجوع به فقها را در احکام موضوع های جدید نداند. پس معلوم می شود که از ولایت عامه فقیه پرسیده است.

3. دلیل آوری امام در توقیع، درباره حجت بودن فقها بر مردم، با جنبه ولایت و سرپرستی آنان سازگارتر است تا بیان احکام.(1)

امام خمینی رحمه الله می فرماید:

مرحوم نراقی و از متأخرین مرحوم نائینی، تمام مناسب و شئون اعتباری امام را برای فقیه ثابت می دانند.(2)

بنابراین، نائینی بسان دیگر فقیهان همچون نراقی، میرفتاح و صاحب جواهر، حکومت اسلامی را در دوره غیبت، در ولایت فقیه جلوه گر می دانست. ازاین رو، مجلس شورای ملی را زمانی مشروع می دانست که گروهی از مجتهدان عادل یا نمایندگان ایشان، به دقت بر سیر قانون گذاری نظارت و قانون های وضع شده را اصلاح و اجرا کنند.(3)

قانون اساسی

قانون اساسی

علامه نائینی قانون اساسی را همچون رساله های عملیه مجتهدان می دانست و معتقد بود همان گونه که مجتهدان در باب عبادات، معاملات و غیر آن رساله های عملیه می نویسند تا مقلدان بر اساس آن عمل کنند، در امور سیاسی و اجتماعی نیز باید قانونی نوشته شود تا کارگزاران حکومت بر اساس آن انجام وظیفه

1- المکاسب و البیع، ج 2، ص 337.
2- حکومت اسلامی، ص 85.
3- تنبیه الامه و تنزیه المله، تقریرات درسی میرزای نائینی، گردآورنده: شیخ محمدتقی آملی، مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، ص 15.