زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 27

ص:35

رهبر امت که باید نقش پدر مهربان و سرپرست دل سوز و بخشنده را در نظام اسلامی ایفا می کرد، به اربابان کژرفتار و زورگو تبدیل شد. اگر همگان همچون نائینی از تمام رهنمودهای نهج البلاغه به خوبی بهره می گرفتند، امروز شاهد این همه تنگناهای گوناگون در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نبودیم. به درستی که نائینی در عصر خود با روی آوردن به نهج البلاغه، راه جدیدی پیش روی آیندگان و رهروان راستین امام علی علیه السلام قرار داد.

اهمیت دادن به سیره و تاریخ

اهمیت دادن به سیره و تاریخ

علامه نائینی بینش فقهی را با بینش تاریخی درآمیخت و از سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام و دیگر پیشوایان معصوم، به عنوان الگویی پربار و کارآمد، در بسیاری از استنباط های خویش بهره جست.

او با تیزبینی ویژه ای که داشت، فروع فقهی را از لابه لای سیره معصومان خارج می کرد و مستند می ساخت. همچنین، از بی خبری و کم توجهی فقیهان نسبت به این مسئله ناراحت بود و بسیاری از کژفهمی ها و جمودگرایی ها را به دلیل همین ناآگاهی از تاریخ و فاصله گرفتن از دوران سروری مسلمانان می دانست. وی در نگاهی کلی به تاریخ اسلام، آن را به سه دوره جدا از هم تقسیم کرده است:

1. دوران سروری و سعادت مسلمانان که با پای بندی به اصول اسلام و حاکمیت ارزش های دینی به دست آمده بود و مسلمانان در همه صحنه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی جلودار و پیشتاز بودند.

2. دوران ایستایی و تبدیل حکومت اسلامی به سلطنت اموی و حاکمیت ارزش های قیصر و کسرا به نام اسلام و خلافت اسلامی.