- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 6
- فصل اول: حیات علمی 6
- علامه نائینی در یک نگاه 7
- شخصیت علمی علامه نائینی 8
- تدریس در نجف اشرف 10
- سفارش به نگارش درس 12
- شاگردان نائینی 13
- آثار و نوشته ها 15
- مرجعیت نائینی 17
- اشاره 18
- فصل دوم: اندیشه ها و نوآوری های علامه نائینی 18
- اندیشه ها و نوآوری های علمی 19
- ولایت فقیه و گستره آن 20
- قانون اساسی 22
- بهره گیری بیشتر از قرآن 24
- رو آوردن به نهج البلاغه 25
- اهمیت دادن به سیره و تاریخ 27
- سربلندی و استقلال مسلمانان 28
- امر به معروف و نهی از منکر 28
- بایستگی تشکیل حکومت 29
- شورایی بودن نظام اسلامی 31
- اعتبار نظر اکثریت 32
- مساوات (برابری) 33
- اصالت اندیشه های نائینی (رفع یک شبهه) 35
- یادآوری 37
- فصل سوم: فعالیت های سیاسی 39
- اشاره 39
- زندگی سیاسی علامه نائینی 40
- نائینی در نهضت مشروطه 41
- نائینی در جنبش عراق 48
- فصل چهارم: سیره اخلاقی 51
- اشاره 51
- سلوک رفتاری 52
- تقوا 54
- اهمیت دادن به نماز 54
- احترام به قرآن 56
- زیارت پیشوایان دین 56
- احترام به شاگردان 57
- احترام به ماه رمضان 57
- نخبه پروری 58
- احترام به استاد 59
- تربیت شاگردان 59
- فروتنی 60
- رعایت بهداشت و نظم 60
- فصل پنجم: نائینی از منظر فرهیختگان، شاگردان و معاصران 62
- اشاره 62
- حضرت آیت الله العظمی امام خمینی رحمه الله 63
- آیت الله العظمی سیدشهاب الدین مرعشی نجفی رحمه الله 64
- آیت الله العظمی شیخ محمدکاظم خراسانی رحمه الله 64
- آقا بزرگ تهرانی رحمه الله 65
- علامه سیدمحسن امین العاملی رحمه الله 65
- آیت الله العظمی شیخ عبدالله مازندرانی رحمه الله 65
- آیت الله شهید مرتضی مطهری رحمه الله 67
- آیت الله سیدمحمود طالقانی رحمه الله 67
- حمید عنایت 68
- شیخ محمدحسین کاشف الغطا 68
- حامد الگار 68
- آقا شیخ عبدالحسین حلی 69
- شیخ محمدحسین مظفر 72
- حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی 73
- حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی 74
- آیت الله مؤمن 74
- حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی 74
- آیت الله مرتضوی لنگرودی 76
- آیت الله ممدوحی 78
- اشاره 80
- فصل ششم: همراه با برنامه سازان 80
- توصیه های کلی 81
- پیشنهادهایی برای برنامه سازان 82
- پرسش های کارشناسی 83
- پرسش های مسابقه ای 83
- پایان دفتر 84
- چهره ارشاد 85
- کتاب ها 86
- کتاب نامه 86
- نشریات 87
ص:39
شورایی بودن نظام اسلامی
شورایی بودن نظام اسلامی
ماهیت حکومت اسلامی و اساس آن، مشارکت مردم در اداره امور کشور و مشورت با خردمندان امت است. اصل شورا از اصول تردیدناپذیر اسلام است و نام گذاری سوره ای در قرآن به این نام، از اهمیت ویژه آن حکایت دارد. روایت های بسیاری نیز در این باره از پیشوایان معصوم علیهم السلام نقل شده است.
شورا در مسائل حکومتی و امور همگانی، نمونه های بسیار دارد. نائینی با استناد بر این اصل، خواهان تشکیل مجلس شورای ملی بود و اعتقاد داشت حاکم بدون مشورت با ملت که در مصالح نوعیه شریکند، نباید کاری انجام دهد. البته چون مشارکت همه افراد ملت در همه امور ممکن نیست و توده مردم نیز اهل تشخیص نیستند، خردمندان و صالحان باید از راه همه پرسی برگزیده شوند و در امور مهم کشور رایزنی کنند.(1)
نائینی برای ثابت کردن درستی این عقیده، به آیات قرآن(2) و سیره پیامبر و علی علیه السلام استدلال می کند.
در بخش سیره پیامبر به ماجرای جنگ احد استدلال می کند که حضرت درباره ماندن در مدینه یا با رویارویی دشمن در صحرا، با اصحاب مشورت کرد و با اینکه نظر ایشان، ماندن در مدینه و دفاع بود، چون بیشتر مسلمانان خواستار درگیر شدن با دشمن در بیرون از مدینه بودند، رسول گرامی اسلام نیز از نظر آنان پیروی کرد.(3)
در سیره علی علیه السلام نیز به مشورت آن حضرت با مردم در امور سیاسی اشاره
1- تنبیه الامه و تنزیه المله، ص 53.
2- تنبیه الامه و تنزیه المله، ص 53.
3- تنبیه الامه و تنزیه المله، ص 54.