زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 32

ص:40

کرده است، از جمله مشورت حضرت با یارانش درباره جنگ با معاویه و پذیرفتن سخن اکثریت که خواهان جنگ با معاویه بودند.

اعتبار نظر اکثریت

اعتبار نظر اکثریت

نائینی، اعتبار داشتن نظر اکثریت را به عنوان یک اصل جهانی و عقلایی پذیرفته و برای مشروع بودن آن دلیل هایی آورده است، از جمله:

چنان که گفته شد، نظام سیاسی اسلام بر پایه مشورت بنا شده است. هنگام اختلاف نظر در مشورت نیز عقل، بیشترین رأی ها را بر کمترین آنها برتری می دهد؛ چون از شبهه دورتر و به حقیقت نزدیک تر است.(1)

اسلام نیز این شیوه را تأیید می کند و سیره پیامبر در جنگ احد و احزاب و شیوه علی علیه السلام در جنگ صفین نیز بر اعتبار رأی اکثریت دلالت دارد.(2)

نائینی، رأی مردم را عنصری در برگزیدن نمایندگان می شناسد، ولی این سخن برخلاف پندار غرب گرایان، به معنای نفی اصالت حکم خدا نیست؛ زیرا در نظام اسلامی احکام و معیارهای الهی بالاتر از همه ارزش هاست و رأی مردم باید هماهنگ با حکم خدا باشد. به دیگر سخن، حاکمیت اصلی با قانون خدا و ارزش های الهی است و نظر مردم در طول آن قرار دارد. نائینی شرایط ویژه ای را برای نمایندگان لازم دانسته است، از جمله: داشتن غیرت دینی، حس دل سوزی برای کشور و ملت، کوشا بودن در پاس داری از اسلام و حساس بودن به هجوم بیگانگان.