زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 41

ص:49

خواهان مساوات است، ولی نه به معنای همسانی همه آیین ها و قانون های الهی و بشری. اسلام موافق قانون گذاری است، ولی نه به معنای نوآوری در دین و وضع قوانین مخالف دین.

نائینی سیاست مداری بود که سیاست دینی با جانش درآمیخته بود و سیاست را از دیانت جدا نمی دانست. دینی که او شناخته بود، بدون حکومت بی معنا بود. وی هیچ گاه از سیاست دست نکشید و دوری گزیدنش از مشروطه، دوری کردن از سیاست نبود، بلکه انحراف مشروطه از هدف اصلی خود و به دار آویخته شدن شیخ فضل الله نوری، ترور بهبهانی، گوشه گیری طباطبایی، مرگ مشکوک آخوند خراسانی، انتشار نشریه ها و کتاب های گمراه کننده و مخالف اسلام و روحانیان، میرزای نائینی را بر آن داشت که با کناره گیری از مشروطه، مخالفت خود را با چنین مشروطه ای اعلام کند و با این عمل، نقشه ها و ترفندهای استعمارگران را پس از مشروطه بی اثر سازد. وی پس از مشروطه نیز نقش مهمی در قیام مردم عراق برضد انگلیس، تحریم انتخابات عراق و مبارزه با کشف حجاب در ایران داشت.

نائینی در نهضت مشروطه

نائینی در نهضت مشروطه

ایران در اواخر حکومت قاجار، به ویژه در دهه آخر پادشاهی ناصرالدین شاه، وارد عصر جدیدی شد. اندیشه های انقلابی، آزادی خواهی، هجوم به استبداد و خودسری، طرح ایجاد عدالت خانه، تدوین قانون و برپایی حکومت مشروطه، در این زمان پدیدار شد و کم کم رو به رشد نهاد.

جنبش مشروطه، رخدادی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دینی بود. ازاین رو، همه گروه های جامعه در آن نقش داشتند، ولی نقش سه گروه از همه برجسته تر