زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 52

ص:60

سلوک رفتاری

سلوک رفتاری

بزرگی مقام هرکس، به اندازه پیوند و نزدیکی او با خداوند متعال است و گستردگی افق های فکری اش، وامدار سیر روحی اوست. علامه نائینی، عرفان نظری را نزد استادان برجسته فراگرفت و سلوک عرفانی و اخلاقی را نیز از زندگی و سیره آنها آموخت. از دوران کودکی، بذر ایمان در وجودش نهاده شده بود و با زمزمه های سحرگاهان پدر، آشنایی دیرینه داشت. در دوران تحصیل شیفته مناجات استادش محمدباقر اصفهانی بود و همراه او به راز و نیاز می پرداخت؛ همان استادی که در ماه مبارک رمضان، در قنوت نماز شب، با دعای ابوحمزه سیر معنوی می کرد. مرحوم آیت الله نائینی می فرمود:

در ماه های مبارک رمضان، مرحوم آقا شیخ محمدباقر، دو سه ساعت به اذان صبح مانده به بیرونی تشریف می آوردند و در یکی از اتاق ها مشغول نماز شب و تهجد می شدند. آن مرحوم در دعای دست، همان گونه که ایستاده بود، دعای ابوحمزه ثمالی را می خواند و گریه می کرد.(1)

از ابوالمعالی فرزند محمدابراهیم کلباسی، توشه معنوی پُرباری گرفت و در محضر جهانگیرخان قشقایی، سلوک معنوی را به طور عملی آموخت. در نجف و سامرا با عارف واصل، ملاحسین قلی همدانی رابطه ای دوستانه داشت و با شاگردان والامقام وی نیز هم نشین و صمیمی بود، تا آنجا که مرحوم سیداحمد کربلایی با آن احتیاط و مراقبت کم نظیر خود، مرحوم نائینی را مسئول کارهای خود کرد.

نائینی، عابدی آگاه و از هرگونه آلودگی و ریا پاک بود. راز و نیاز شبانه او کمتر از تلاش های روزانه اش نبود، هنگام نماز لرزه بر اندامش می افتاد و اشک