زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 58

ص:66

او در پاسخ به پرسش های شاگردان، به گونه ای برخورد نمی کرد که سبب تحقیر یا رنجش آنان شود، بلکه با حفظ حرمت و رعایت همه جنبه ها، به اشکال ها پاسخ می داد. آیت الله حسینی همدانی در این باره می گوید:

یک شب، بحث اصول مرحوم آیت الله نائینی درباره عام و خاص بود. بعد از پایان درس، به نظر برخی شاگردان برجسته درس، از جمله آیت الله میلانی، اشکالی پدید آمده بود. ایشان اشکال را در چند سطر نوشتند و من آن را خدمت آقا تقدیم کردم. ایشان اشکال را مطالعه فرمودند و از من پرسیدند: این اشکال را چه کسی به شما داد؟ عرض کردم: آقا سیدهادی میلانی. ایشان فرمود: بسیار خب. شب شنبه مرحوم آیت الله نائینی تمام درس را تکرار کردند، این در حالی بود که درس ایشان هیچ گاه تکرار نمی شد و حتی مطالب تکراری هم نداشت. مرحوم آیت الله میلانی فرمودند: استاد با تکرار درس به من فرمودند: توقع نیست از شما بعد از شانزده سال که به درس من می آیید، منظور من را از کلام متوجه نشوید.(1)

نخبه پروری

نخبه پروری

مرحوم نائینی به تربیت شاگرد بسیار اهتمام می ورزید و علاقه مند بود شاگردان خود را از نظر دانش و تقوا، ممتاز بار آورد. ازاین رو، بسیاری از شاگردان ایشان از مراجع تقلید شدند. حضرات آیات و حجج اسلام، آقا سیدجمال الدین گلپایگانی، آقا سیدمحمود شاهرودی، آقا شیخ موسی خوانساری، آقا سیدعلی مددی قائنی، آقا شیخ علی کاظمی خراسانی و آقا شیخ حسین حلی در شبانه روز، دو مرتبه به محضر مرحوم نائینی می رسیدند و در مسائل علمی، با یکدیگر گفت وگو می کردند.(2)