زندگی و اندیشه های میرزامحمدحسین نائینی صفحه 84

ص:92

11. از دیدگاه علامه نائینی، عزت و استقلال مسلمانان در چه بود و وظیفه آنها را در آن برهه حساس چه می دانست؟

12. علامه درباره شورایی بودن نظام اسلامی و همچنین اعتبار رأی اکثریت چه نظری داشت؟

13. آیا اندیشه های علامه نائینی اصالت دارد یا برگرفته از نظر دیگران است؟ شرح دهید؟

14. از نقش علامه نائینی در جنبش مشروطه بگویید؟

15. نظر حضرت امام درباره علامه نائینی چه بود؟

پایان دفتر

پایان دفتر

علامه نائینی، تکلیف مدار و مرزبان دین بود و نیز آگاه به زمان. او معنویت، فقاهت و سیاست را درهم آمیخت و تندیسی از عالمی ربانی و سیاست مداری دین دار و امین بود.

جان مایه اندیشه های او، از کلام معبود و انسان کامل بود. او داروی هر دردی را در متون دینی می یافت و دنباله رو نظر منتسکیو و اندیشه های آزادی مآبانه غرب نبود؛ زیرا می دانست پیروی از چنین افکاری، به بیراهه رفتن و اقیانوس را وانهادن و در برکه رفتن است. او مرد سیاست بود و سیاست دینی با جانش آمیخته بود. ازاین رو، هیچ گاه از سیاست دوری نگزید. دشمنان کوشیدند تا اندیشه های ناب و نجات بخش او را برای همیشه از گردونه خارج کنند تا سدّ راه استعمارگران نباشد، ولی او با عمل خویش، نقشه های استعمارگران را پس از مشروطه بی اثر کرد و به همگان آموخت که مرد دین نمی تواند و نباید از سیاست به دور باشد، بلکه شایسته است با مبارزان برضد بیداد، هم دردی و همدلی کند و اوضاع نابسامان مسلمانان را سامان بخشد.