زندگی و مبارزات آیت الله شهید سید محمدباقر حکیم صفحه 16

ص:21

غنیمت شمرد. جلسه های درس آیت الله خویی بسیار منظم بود و بحث های ایشان با ترتیبی اصولی و علمی پیش می رفت. ایشان در گفت وگوها، بیشتر به اشکال ها و پرسش هایی پاسخ می گفت که به تقویت بنیه علمی شاگردان کمک کند. این عوامل، سید محمدباقر را به سوی درس این استاد جذب کرد. افزون بر این، تسلط کامل آیت الله خویی به نکته ها و دقایق ادب عرب، به همراه بیان رسا و شیوا، محمدباقر را به شوق می آورد. شاگردان برجسته آیت الله خویی می دانستند که درس ایشان، فشرده ای از عقاید و اصول آقا ضیاءالدین عراقی، میرزای نایینی و آیت الله کمپانی است، ولی بحث و استدلال های استاد بر ردّ یا قبول مبانی دیگران، با بیان جذاب و تحلیلی عمیق آمیخته بود. سید محمدباقر حکیم در طول تحصیل نزد آیت الله خویی، همواره سخنان استاد در فقه و اصول را می نگاشت که البته از سرنوشت این نوشته ها اطلاعی مطمئن به دست نیامد.(1)

استاد دیگر ایشان، آیت الله سید محمدباقر صدر بود که همکاری گسترده ای با او داشت.(2) سید محمدباقر حکیم، از پدرش، سید محسن حکیم، امام خمینی، آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی، شهید سید محمدباقر صدر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی و آیت الله سید علی خامنه ای (مقام معظم رهبری) و تنی چند از علمای دیگر حوزه نجف، اجازه اجتهاد و نقل حدیث دریافت کرد که این مطلب، گواه درجه علمی و فکری اوست.(3)

1- غلامرضا اسلامی، نگرشی بر زندگی، آثار و مبارزات آیت الله خویی (غروب خورشید فقاهت)، صص 15، 16، 25 و 26.
2- در بخش بعدی به ارتباط این دو بزرگوار خواهیم پرداخت.
3- روزنامه اطلاعات، 12/6/1382، ش 22863، ص 12.