مشکات الانوار صفحه 59

z نجم اوّل: در بیان فضیلت دعا و فواید آن است

z نجم دوم: در توضیح مجملی از شرایط و آداب دعا

z نجم سوّم: در بیان سبب مستجاب نشدن بعضی از دعاها

نجم اوّل: «در بیان فضیلت دعا و فوائد آن است»

بدان که افضل عبادات و نزدیکترین راههای قرب بنده به جناب قاضی الحاجات طریقه دعا و تضرّع و مناجات است، و به کثرت دعا و مناجات، یقین به ذات و صفات کمالیّه الهی زیاده می‌گردد، و توکّل و تفویض به جناب مقدّس او بیشتر می‌شود، و موجب قطع طمع ها و علایق از خلق می‌شود، و همین طریقه از جمیع ائمّه ما صلوات اللَّه علیهم اجمعین منقول است که بعد از ادای فرایض و سنن پیوسته مشغول تضرّع و مناجات بوده‌اند، بخصوص حضرت سیِّد السَّاجدین‌علیه السلام، چنانچه حق تعالی می‌فرماید:

«وَ قالَ رَبُّکُمْ اُدْعُونی اَسْتَجِبْ لَکُمْ اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ».(338)

یعنی: «گفت: پروردگار شما که بخوانید مرا در جمیع مطالب تا دعای شما را مستجاب کنم، به درستی که آن جماعت که تکبّر می‌نمایند و سرکشی می‌کنند از عبادت من، زود باشد که داخل جهنم شوند با مذلّت و خواری».

و در احادیث بسیار از ائمّه اطهارعلیهم السلام منقول است که: «مراد از عبادت در این آیه دعا است».(339) پس حق تعالی اوّل امر به دعا فرموده و دیگر وعده استجابت نموده، و بعد از آن، دعا را عبادت شمرده و ترک دعا را تکبّر خوانده و بر ترکش وعده دخول جهنم فرموده و در موضع دیگر می‌فرماید:

«وَاِذا سَالَکَ عِبادی عَنّی فَاِنّی قَریبٌ اُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ اِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبوُا لی وَلْیُؤْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ».(340)

که ترجمه‌اش این است: چون سؤال نمایند از تو بندگان من، از صفت من، یا نزدیکی و دوری من، یا کیفیّت دعا کردن من که آهسته دعا کنند یا بلند، پس بگو به ایشان که من نزدیکم به ایشان به علم و احاطه و لطف و رحمت، و مستجاب می‌گردانم دعای دعا کننده را در هنگامی که مرا خواند، پس باید که بندگان اجابت کنند مرا در دعا کردن که از ایشان طلبیده ام، یا آن که چون من اجابت می‌کنم در دعا باید که ایشان اجابت من کنند در جمیع تکالیف من، و باید که ایمان آورند به وعده من در اجابت دعا و در ایمان خود ثابت باشند، شاید که راه راست یابند و به رشد و صلاح خود پی برند.