- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- فصل اول: میلاد نور 4
- اشاره 4
- اشاره 5
- 1. خاندان مجلسی 5
- حافظ ابو نُعَیْم اصفهانی؛ نیای بزرگ علامه مجلسی 6
- کمال الدین درویش محمداصفهانی؛ جد مادری علامه مجلسی اول 7
- 2. شهرت یافتن به مجلسی 8
- ملا مقصود علی مجلسی 8
- اشاره 9
- 3. علامه مجلسی اول (ملا محمدتقی اصفهانی) 9
- تصوف علامه محمدتقی مجلسی 10
- 5. تألیفات 12
- 4. فرزندان علامه مجلسی 12
- اشاره 13
- 1. آغاز تحصیل 13
- فصل دوم: زندگی علمی علامه مجلسی 13
- 2. استادان علامه مجلسی 14
- اشاره 14
- آقاحسین خوانساری 16
- میرزاعبداللّه اصفهانی 16
- ملا محمد صالح مازندرانی 16
- ملامحمدمحسن فیض کاشانی 17
- 3. شاگردان 18
- اشاره 18
- سیدنعمت اللّه جزایری 19
- میرزاعبداللّه تبریزی اصفهانی 20
- میرمحمد صالح خاتون آبادی 20
- محقق اردبیلی 20
- میرمحمدحسین خاتون آبادی 21
- اشاره 23
- فصل سوم: آثار و نگاشته ها 23
- کتاب های فارسی 26
- اشاره 27
- بحارالانوار 27
- اشاره 27
- کتاب های عربی 27
- هدف از نگارش بحارالانوار 28
- فهرست بحارالانوار 30
- سرچشمه پایان ناپذیر 32
- بحارالانوار از دید بزرگان 32
- کتاب خانه کوچک 32
- کرامت 32
- کتابی جامع 33
- نقد و نظر 34
- علامه طباطبایی و بحارالانوار 36
- فصل چهارم: اندیشه ها و نوآوری های علامه مجلسی 38
- اشاره 38
- علامه مجلسی و فلسفه 40
- علامه مجلسی؛ اخباری میانه رو 41
- ضرورت حکومت 42
- ولایت فقیه 43
- وجوب نماز جمعه 45
- اشاره 46
- فصل پنجم: زندگی سیاسی و فرهنگی 46
- اوضاع سیاسی 46
- پادشاهان معاصر 47
- اشاره 48
- امامت جمعه اصفهان 48
- پست های دولتی 48
- شیخ الاسلامی اصفهان 49
- علامه مجلسی و صوفیه 50
- بت شکنی 51
- مبارزه با می گساری و منکرات 52
- رهنمود اداری 53
- نقد و نظر 54
- مسالمت علما با پادشاهان برای گسترش تشیع 56
- دیدگاه امام خمینی رحمه الله 56
- عالمان اسلام و رسالت کنترل زمام داران 57
- فصل ششم: علامه مجلسی از نگاه بزرگان 59
- انجام آداب و مستحبّات 63
- اشاره 63
- برآوردن نیاز 63
- فصل هفتم: ویژگی های اخلاقی علامه مجلسی 63
- پشتکار علمی 64
- داشتن نیت جدایی 64
- اخلاق نیکو 66
- هیبت والا 66
- ارج نهادن به کتاب 66
- فصل هشتم: درگذشت و رحلت به جهان باقی 68
- فصل نهم: گزیده ادب فارسی 70
- اشاره 70
- اشعار 70
- اشاره 76
- در دامانِ عفّت 76
- نثر ادبی 76
- گستره اندیشه 78
- ارمغان الهی 79
- اقیانوس فضیلت 81
- همراه با برنامه سازان 82
- اشاره 82
- پیشنهادهای کلی 82
- پیشنهادهای برنامه ای 83
- پرسش های مسابقه ای 84
- پرسش های کارشناسی 86
- پرسش های مردمی 86
- کتاب نامه 88
ص:56
نقد و نظر
نقد و نظر
برخی ناآگاهان یا مغرضان هنگام نقد عملکرد سیاسی علامه مجلسی، از حضور مقتدرانه وی در دستگاه حکومت صفوی و همکاری ایشان با صفویان، با تعبیر «وابستگی حکومتی» و از ایشان با عنوان «آخوند درباری» یاد کرده اند.
باید دانست فقیهان شیعه در طول تاریخ اسلام با واقعیت تلخ سیاسی _ اجتماعی محرومیت امامان شیعه و نایبان آنان از خلافت و حکومت و گرفتاری مسلمانان به چنگ حکومت های جور روبه رو بودند. به همین دلیل، این بزرگان با تمسّک به سیره ائمه (ع) با دید واقع گرایانه، به مسایل و مشکلات سیاسی جهان اسلام می نگریستند و تنها راه اصلاح وضع موجود را در اصلاح گام به گام پادشاهان جائر می دانستند. آنان با نفوذ در دستگاه های حکومتی می کوشیدند از ابزار قدرت برای تقویت دین، گسترش آموزه های تشیّع و تحقق نسبی عدالت اجتماعی بهره گیرند.
حضور هدفمند فقیهان و بزرگان شیعی در دستگاه های حکومتی از دوران حضرت امیر مؤمنان علی (ع) به بعد معمول بوده است و آنان بدین وسیله از نابودی آموزه های اصیل دینی پیش گیری کرده اند. در این زمینه، نمونه های فراوانی وجود دارد که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد: پذیرش استانداری اهواز از سوی عبداللّه نجاشی، به سفارش امام صادق (ع) در حکومت منصور دوانیقی؛ پذیرش وزارت