- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- چکیده 8
- بخش اول: قبیله، خانواده و زمینه های تربیتی مختار 15
- اشاره 15
- فصل اول: قبیله مختار 17
- اشاره 17
- دو قبیله در کنار هم 18
- ثقیف پس از ظهور اسلام 20
- انگیزه های مقاومت ثقیف در برابر اسلام 21
- اشاره 24
- عروه نخستین شهید از قبیله ثقیف 24
- فصل دوم: خانواده مختار 24
- ابوعُبَید سردار دلاور 25
- ابوعُبَیْد فرمانده عدالت خواه 27
- شهادت ابوعُبید 28
- دَومَه شخصیت برجسته زن مسلمان 29
- دست نوازش علی علیه السلام بر سر مختار 31
- فصل سوم: دوران کودکی و زمینه های تربیتی مختار 31
- اشاره 31
- دنیای تازه ای فرا روی مختار 32
- شرکت در جهاد در سیزده سالگی 32
- نتیجه 33
- اشاره 35
- بخش دوم: اوصاف، ارتباطات و اندیشه های مختار پیش از حادثه عاشورا 35
- فصل اول: خصوصیات فردی و اخلاقی مختار 37
- همّت عالی و اندیشه بلند 37
- اشاره 37
- مختار مرد عبادت و زهد 38
- سخاوت و بزرگواری مختار 41
- مختار مرد کار و زحمت 43
- مختار خدای سخن و بیان 44
- اشاره 47
- فصل دوم: مواضع سیاسی و اجتماعی مختار 47
- مختار و عدالت اجتماعی 47
- سیاست مختار در برابر موالیان 48
- مختار در مقام داوری 49
- مختار و مدارا با دشمنان 49
- نتیجه 51
- موضع مختار در قبال سیاست امویان 52
- اشاره 52
- فصل سوم: عقاید مختار 52
- دلایل مخالفت مختار با معاویه 53
- مختار شیعه مخلص و انقلابی 56
- تعلیم معارف از اهل بیت 57
- مختار در غدیر خم 58
- مختار و امام حسن علیه السلام 59
- نگرانی مختار از امام حسن علیه السلام 61
- نگرش مختار به صلح امام حسن علیه السلام 66
- عقاید خاندان مختار 68
- اشاره 71
- بخش سوم: مختار و حادثه عاشورا 71
- مختار و مخالفت او با جانشینی یزید 72
- اشاره 72
- فصل اول: مختار قبل از حادثه عاشورا 72
- مختار مهماندار مسلم 75
- علت حضور مسلم در خانه مختار 77
- مختار و تلاش برای یاری حسین علیه السلام 79
- عبیداللّه بن زیاد به جای نعمان بن بشیر 81
- مسلم در خانه هانی 83
- خبر غیر منتظره 84
- رهایی مختار از کام مرگ 87
- مختار در زندان ابن زیاد 90
- خشم مختار پس از شهادت امام حسین علیه السلام 91
- مژده میثم از آینده مختار 93
- رهایی مختار از زندان 94
- اشاره 97
- حرکت مختار به سوی حجاز 97
- فصل دوم: مختار پس از حادثه عاشورا 97
- علت حرکت به سوی حجاز 98
- ابن زبیر از زبان امام علی علیه السلام 100
- فصل سوم: ابن زبیر؛ اندیشه ها و روش ها 100
- اشاره 100
- ابن زبیر و شهادت امام حسین علیه السلام 101
- ابن زبیر، عوام فریبی و فرصت طلبی 104
- فصل چهارم: مختار و ابن زبیر 106
- اشاره 106
- شرایط مختار و ترس ابن زبیر از آن ها 108
- مختار و رهبری ابن زبیر 110
- اهداف ابن زبیر از کنار آمدن با مختار 112
- به خون نشستن قیام مردم مدینه 114
- جنایات هولناک سپاه شام در مدینه 116
- حمله به مکه و وحشت ابن زبیر 117
- دفاع از مکه و دلداری به ابن زبیر 119
- مرگ یزید و شانس ابن زبیر 121
- عهد شکنی ابن زبیر و تصمیم مختار 122
- بخش چهارم: قیام مختار 125
- اشاره 125
- در اندیشه بازگشت به عراق 127
- اشاره 127
- فصل اول: زمینه سازی برای قیام 127
- مختار و محمّد حنفیّه 128
- نهضت مختار و رهبری امام سجاد علیه السلام 130
- چرا مختار نزد محمد حنفیه رفت؟ 130
- حرکت به سوی عراق 132
- تجدید میثاق بر سر مزار یار 133
- بازگشت به کوفه 134
- اشاره 137
- فصل دوم: زمینه های قیام مختار 137
- درماندگی ابن زیاد در برابر آتش خشم مردم 138
- مختار و سلیمان بن صُرد خزاعی 141
- عوامل موفقیت مختار در قبال توّابین 143
- اشاره 147
- فصل سوم: ابن زبیر و تلاش برای مهار قیام مختار 147
- حاکمان ابن زبیر در کوفه 147
- مختار در زندان ابن زبیر 148
- اشاره 152
- فصل چهارم: مختار پس از آزادی 152
- بزرگان کوفه، امام سجّاد و قیام مختار 152
- ابن مطیع حاکم جدید ابن زبیر 155
- سیاست ابن مطیع در قبال مختار 156
- دعوت از سردار دلاور ابراهیم بن اشتر 159
- فصل پنجم: زبانه کشیدن شراره های خشم انقلاب 159
- اشاره 159
- بیعت ابراهیم گامی به سوی پیروزی 162
- کوفه در التهاب قیام بزرگ 166
- مژده نخستین پیروزی 167
- صدور فرمان قیام 171
- طلیعه خورشید پیروزی در شب باشکوه 172
- تحرکات دشمن در قبال نیروهای انقلاب 175
- مقایسه دو سپاه 177
- یورش ظفرمندانه به قلب دشمن 178
- به سوی فتح آخرین سنگر 180
- فرار با لباس زنانه 184
- تبیین هدف در نخستین خطبه پس از پیروزی 186
- نکات خطبه 189
- بیعت رستگاری و پیمان آگاهانه 190
- بخش پنجم: حکومت، سیاست و مقابله با تجاوز و توطئه 193
- اشاره 193
- اشاره 195
- اشاره 195
- تشکیلات دولتی و سیاست حکومتی 195
- فصل اول: سیاست اداری و حکومتی مختار 195
- الف) در مرکز انقلاب (کوفه) 196
- ب) در سایر ولایات 197
- روش اداری و حکومتی مختار 200
- تشکیل سپاه منظم برای دفاع از مردم 205
- اشاره 207
- فصل دوم: مقابله با دشمنان خارجی و نفاق داخلی 207
- پیشروی اموی ها به سوی موصل 207
- گسیل سپاه به سوی موصل 209
- شکست دوباره اموی ها 211
- نخستین نبرد پیروزمندانه 211
- واقعه تلخ 212
- فصل سوم: مقابله با توطئه داخلی 215
- شورش اشراف و جنایتکاران کربلا 215
- اشاره 215
- ریشه ها و عناصر این شورش 218
- امویان نقابدار در کوفه 219
- آغاز شورش کوفه 223
- محاصره مختار 227
- سرکوبی شورش 229
- آمار کشته شدن و اسرای شورشیان 231
- پس از سرکوبی شورش 231
- بخش ششم:رایت انتقام 235
- اشاره 235
- اشاره 237
- فصل اول: درخشش شمشیر انتقام آل علی علیه السلام 237
- تعقیب و دست گیری سه تن از جانیان 238
- در جستجوی جنایتکاران کربلا 238
- اشاره 238
- خولی، مسلمان یا کافر؟ 240
- مجازات نافع بن مالک 240
- با تو جنگیده ام، اما در کربلا نبودم (معرفی سه نفر از قاتلین امام حسین علیه السلام) 242
- سرنوشت مُرَّه بن منقذ 244
- آنانی که بر اجساد شهدا اسب تاختند 246
- از تقدیر خدا نمی توان گریخت (عاقبت حکیم بن طفیل) 246
- عمربن سعد و امان مختار 248
- واقعا مختار به عمر سعد امان داد؟ 250
- در اندیشه مجازات عمر سعد 256
- تصمیم به فرار 260
- سر عمر سعد نزد مختار 262
- خدایا، پاداش نیکو به مختار عنایت کن! 266
- آخرین تقدیر خدا 267
- شمر در چنگال عدالت 268
- مجازات سنان 275
- حرمله؛ تلخی آهن و سوزش آتش 276
- سجده طولانی و روزه شکر 279
- سرنوشت تلخ عمروبن حجّاج 280
- انهدام خانه های فراریان جانی 282
- فصل دوم: مصاف دوباره با سپاه شام 283
- اشاره 283
- آمادگی نیروها برای سرکوبی عبیداللّه زیاد 283
- حرکت به سوی موصل 284
- عهد شکنی عبیداللّه بن حرّ 286
- پیش آمد جالب 288
- برخورد با نیروهای شام 288
- شب باشکوه و خاطره انگیز 291
- سخنان آتشین ابراهیم 292
- آغاز نبرد 294
- «احوص» در برابر «ابن ضبعان» 297
- مقابله تن به تن 297
- اشاره 297
- کشته شدن حصین بن نمیر 300
- حصین بن نُمیر و جنایات او 300
- فرمان حمله عمومی و اوج درگیری 302
- شریک بن جدیر کیست؟ 302
- هلاکت ابن زیاد به دست ابراهیم 305
- شام غریبان یا جشن پیروزی 306
- مژده فتح بزرگ به مختار 307
- ابراهیم پس از تسلط بر موصل 308
- بزرگواری ابراهیم 309
- سر ابن زیاد نزد مختار 310
- بهترین هدیه برای امام سجّاد علیه السلام 311
- مار بر سر ابن زیاد 311
- موقعیت مختار پس از این پیروزی 314
- اشاره 316
- بخش هفتم:آخرین نبرد 316
- تصادم قدرت در عراق 317
- اشاره 317
- فصل اول: مختار و ابن زبیر 317
- نرمش مختار در قبال ابن زبیر 318
- چرا نرمش؟ 319
- واکنش ابن زبیر در برابر نامه مختار 321
- در فکر تصرف مدینه 324
- حیله عباس بن سهل و ناکامی نقشه مختار 329
- واکنش مختار پس از کشته شدن شرحبیل 332
- اشاره 335
- ابن زبیر و مبارزه در حجاز 335
- فصل دوم: ابن زبیر و مبارزه با مختار 335
- محمد حنفیه در زندان ابن زبیر 337
- حرمت کعبه و تدبیر مختار برای نجات محمّد حنفیّه 340
- عملیات نجات و ترس ابن زبیر 342
- گسیل نیروهای عملیات نجات به مکه 342
- مبارزه ابن زبیر در عراق 347
- مصعب در بصره 348
- مصعب و فراریان کوفه 349
- اشاره 349
- 2. محمّد بن اشعث 350
- 1. شَبَث بن رِبعی 350
- مصعب و اصرار بر آمدن مهلّب 351
- محمّدبن اشعث در پی آوردن مهلّب به بصره 352
- قدرت نمایی مهلّب در بصره 353
- نقش فراریان قبل از جنگ 354
- مصعب در تدارک حمله به کوفه 356
- آمادگی مختار برای مقابله با مصعب 358
- توطئه مصعب برای فریب ابن شمیط 360
- مقابله دو سپاه 362
- شهادت فرمانده کل نیروهای مختار 364
- چه سعادتی است مرگ شرافت مندانه! 366
- پیشروی مصعب به سوی کوفه 367
- رودررویی دو لشکر و تدبیر مختار 368
- شروع نبرد به فرماندهی مختار 369
- اوج درگیری 371
- محمّد اشعث باید کشته شود 373
- بازگشت مختار به کوفه 375
- پیشروی مصعب در داخل شهر 376
- درگیری در داخل شهر 378
- اگر دین ندارید آزاده باشید! 381
- آخرین نبرد 383
- اشاره 386
- فصل سوم: پس از شهادت مختار 386
- سخت گیری بر همسران مختار 387
- عوامل شکست قیام مختار 390
- دلاوری مادر مختار 390
- مختار عدالت جوی آزادی خواه 393
- بخش هشتم: پاسخ به شبهات 396
- اشاره 396
- اشاره 397
- فصل اول: پاسخ به شبهات 397
- آیا مختار شیعه بود؟ 402
- محمّد حنفیه و مذهب کیسانیه 405
- امام سجاد علیه السلام و حکومت مختار 408
- اخباری که مختار در آن مدح شده 411
- فصل دوم: مختار از دیدگاه اخبار 411
- اشاره 411
- آنچه از این روایات به دست می آید 415
- اخباری که مختار در آن ها ذم شده است 416
- بررسی این دو روایت 417
- مختار و ادعای نبوت! 421
- اشاره 424
- فصل سوم: آیا مختار قدرت طلب بود؟ 424
- منظور از قدرت طلبی 424
- دو نکته مهم 427
- اشاره 427
- 1. دشمنان اهل بیت و حکام اموی 428
- 2. عناصر نژاد گرای عرب 429
- مختار و قدرت طلبی 430
- بررسی این روایت 431
- چرا ابراهیم بن اشتر در نبرد با مصعب خواسته نشد؟ 433
- دلایل انتخاب احمر بن شمیط به فرماندهی 435
- آیا ابراهیم از محاصره مختار آگاهی داشت؟ 436
- اشاره 440
- فصل چهارم: مختار و خشونت 440
- ممنوعیت خشونت در اسلام 441
- مثله کردن و فتاوای علما 443
- فرض اول: عمل مختار مورد تأیید امام سجاد علیه السلام بود 444
- فصل پنجم: امام سجاد علیه السلام و اعمال مختار 444
- 1. روایت منهال 444
- اشاره 444
- اشاره 444
- اشاره 444
- بررسی این روایت از نظر دلالت 445
- 2. سکوت ائمه علیهم السلام در برابر اعمال مختار 447
- اشاره 447
- نکات مورد توجه این روایت 449
- مؤیدات دو دلیل فوق 450
- فلسفه تأیید امام 454
- اشاره 454
- 1. تشفی قلب های مؤمنان و اهل بیت 456
- 2. جلوگیری از تکرار فاجعه کربلا 456
- فرض دوم: امام راضی به خشونت نبود 460
- چرا مختار با امام سجاد علیه السلام مشورت نکرد؟ 461
- چرا ائمه علیهم السلام عمل مختار را تأیید کرده اند؟ 467
- نتیجه 468
- اشاره 469
- بخش نهم: با برنامه سازان 469
- اشاره 470
- با برنامه سازان 470
- فرمانروایی رسانه ها 470
- رسانه ها و الگوهای زندگی 472
- نقش و مسئولیت فیلم سازان 474
- مختار و مسئولیت فیلم سازان 475
- 1. شخصیت اصلی داستان 478
- اشاره 478
- توصیه ها 478
- 2. شخصیت های ویژه 479
- 3. نقش آفرینان اصلی 481
- ابراهیم اشتر 481
- اشاره 481
- اشاره 481
- الف) در جبهه موافق مختار 481
- عبداللّه بن کامل 482
- ابوعمره (کیسان) 482
- یزیدبن انس 482
- اشاره 483
- عبیداللّه بن زیاد 483
- احمربن شمیط 483
- ب) نقش آفرینان اصلی در جبهه مخالف 483
- مصعب بن زبیر 483
- مهلّب 484
- حصین بن نمیر 484
- محمّدبن اشعث 485
- شَبَثْ ربعی 485
- عبدالرحمان بن مخنف 485
- 4. نقش آفرینان مقطعی 486
- در جنگ دوم با عبیداللّه زیاد 486
- در جنگ اول با ابن زیاد 486
- الف) در جبهه موافق مختار 486
- اشاره 486
- در جنگ با ابن مطیع 486
- اشاره 486
- 5. ماجراهای مهم 487
- در جنگ با مصعب 487
- در عملیات آزادی محمّد حنفیه 487
- ب) نقش آفرینان مقطعی در جبهه مخالف 487
- اشاره 487
- در عملیات ناموفق تصرف مدینه 487
- دوران نوجوانی 488
- مختار قبل از حادثه عاشورا 488
- دوران کودکی 488
- مختار پس از حادثه عاشورا 489
- بازگشت به کوفه 489
- مختار پس از آزادی 490
- پس از تسلط بر کوفه 491
- پس از نخستین شکست سپاه شام 491
- در انتقام گرفتن از قاتلین سیّدالشهدا 492
- باز هم به مصاف سپاه شام 492
- مختار و ابن زبیر 493
- پرسش هایی برای گفت وگو با مردم 494
- آخرین نبرد 494
- پرسش های کارشناسی 495
- اشاره 499
- منابع عربی 499
- کتاب نامه 499
- منابع فارسی 505
ص:111
چنین نقل می کند: روزی نزدیک ابن زبیر بودم، از من پرسید: آیا مختار بن عبید را دیده ای؟
گفتم: او را جز یک سال پیش که نزد تو دیدم دیگر ندیده ام.
ابن زبیر: گمان می کنی کجا رفته؟ اگر در مکه بود تا به حال دیده می شد.
گفتم: یک یا دو ماه بعد از آن که او را در پیش شما دیدم به مدینه رفتم چند ماهی در مدینه بودم. در آن جا از کسانی که از طائف آمده بودند شنیدم که می گفتند مختار در طائف است و نیز می گفتند او نسبت به ستمگران خشمناک است و می گوید: «من نابود کننده ستمگرانم.»
ابن زبیر گفت: خداوند او را بکشد! دروغ گوی کهانت پیشه است. اگر خدا جباران را هلاک کند مختار یکی از آنان است.
عباس نقل می کند که هنوز این گفت وگوی ما تمام نشده بود که مختار از گوشه مسجد نمایان شد. ابن زبیر گفت: «از گمشده یاد کن تا پیدا شود.» گمان می کنی او کجا می رود؟
گفتم: به گمانم آهنگ کعبه دارد.
مختار به طرف کعبه رفت و هفت بار به طواف پرداخت و آن گاه در کنار حجرالاسود، دو رکعت نماز به جا آورد و در آن جا نشست. طولی نکشید کسانی که او را می شناختند اطرافش را گرفتند.
ابن زبیر که به دنبال یافتن مختار بود، عباس را نزد او فرستاد تا هر طور شده او را با خود به نزدش بیاورد، امّا مختار به عباس گفت: مگر ندیدی، سال پیش به نزد او آمدم و رأی خود به او گفتم امّا او راز خود را از من پوشیده داشت و از کار خود با من سخن نگفت. وقتی دیدم او از من بی نیاز است خواستم تا به او بفهمانم که من نیز نیازی به وی ندارم.