کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 13

منظور ما سازگارتر است، کار انسانی برای تأمین زندگی است.

مهم ترین واژه های متناسب با این بحث، به قرار زیر است:

1. فِعل «فاعل»

این ماده و مشتقات آن بیانگر تأثیرِ مؤثر است، اعم از خوب یا بد، با قصد یا بدون قصد و نیز اعم است از تأثیر انسان و غیر انسان.(1)

از این ماده، یک آیه متناسب با بحث هست که در آداب کار خواهد آمد.

2. عَمَل «یَعْمَلون»

دایره «عمل» محدودتر از «فعل» است؛ زیرا عمل به ندرت در مورد فاعل بدون قصد به کار می رود.(2)

مشتقات این ماده درباره کار غیر معیشتی یا اعم از آن است. با وجود این، آیه مختص به کار نیز از این ماده یافت می شود. مثلاً آیه زیر که بیانگر فعالیت های جن ها برای حضرت سلیمان علیه السلام است، به کار اصطلاحی اختصاص دارد. در سوره سباء در این باره می خوانیم:

یَعْمَلُونَ لَهُ مَا یَشاءُ مِنْ مَحارِیبَ وَ تَماثِیلَ وَ جِفَانٍ کَالْجوابِ وَ قُدُورٍ راسِیاتٍ ... . (سباء: 13)

برای او هر چه می خواست از نمازخانه ها و مجسمّه ها و ظروف بزرگ مانند حوضچه ها و دیگ های چسبیده به زمین می ساختند.

3. شُغل «شَغَلَتْنا»، «شُغُل»