کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 14

«شغل» در لغت به معنای عامل سرگرم کننده و بازدارنده و نیز به معنای «کار» در مقابل بی کاری و فراغت است.(1)

در قرآن تنها دو آیه از این ماده آمده است:

الف) در مورد شرکت نکردن در جنگ: «شغلتنا اموالنا و اهلونا ...؛ اموال ما و کسانمان، ما را گرفتار کردند». (فتح: 11)

کسانی که در جنگ با پیامبر شرکت نکردند، ادعا می کردند که اموال و خانواده، آنان را از جهاد بازداشته است. به همین دلیل، از پیامبر انتظار داشتند که برایشان طلب مغفرت کند.

ب) در مورد بهره مندی بهشتیان از نعمت های الهی: «فی شُغُل فاکِهُون؛ کار و باری خوش در پیش دارند». (یس: 55)

4. صُنْع «اِصْنَعْ»، «صَنْعَه»، «مَصانِع»

صنع به معنای خوب کار کردن است. پس در مورد حیوانات و جمادات به کار نمی رود، بلکه کاربرد آن فقط درباره کار خدا و انسان است.(2)

در مورد کار انسان، به آیاتی از این ماده می توان اشاره کرد: هود، 37؛ انبیا، 80 و شعرا، 129.

5. أمر «الْأَمر»، «أَمْرُهُم»

ماده «أمر» به دو معنا در قرآن به کار رفته است: یکی، درخواست انجام کار که جمع آن «اوامر» است و دیگری، شأن و کار که جمع