کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 144

خدا توکل کرده ام و باید توکل کنندگان بر او توکل کنند.(1)

بنابراین، باید در کنار بهره مندی از وسیله ها و علل برای دست یابی به اهداف نباید از توکل بر خدا و واگذاری امور به او غافل بود؛ زیرا همه هستی در دست قدرت اوست و بدون توجه او همه هیچ است.

8 . صبر و شکیبایی

اشاره

وجود دشواری ها در زندگی دنیایی امری طبیعی است، اعم از این که این مشکلات در ارتباط با زمینه های رسیدن به هدف یا پیش آمدهای بازدارنده در کارها یا حوادثی که در زندگی پیش خواهد آمد باشد؛ از این رو، در آیات و روایات بر صبر و شکیبایی در کارها بسیار تأکید شده است.

تعریف صبر

شاید گمان شود که صبر، دست روی دست گذاشتن و واکنش نداشتن در برابر کارها است، هرچند آن کار، ظلمی باشد که انسان به جلوگیری از آن تواناست؛ و حال آن که صبر یعنی واداشتن نفس به آن چه عقل و شرع اقتضا می کند و بازداشتن نفس از آن چه مقتضای عقل و شرع است.(2)

بنابراین، صبر مفهوم عامی است که بردباری در همه کارها را شامل می شود؛ مانند صبر در