کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 178

رسول گرامی اسلام، آن چنان برخورد نیکو و پسندیده ای داشتند که خداوند خطاب به او می فرماید:

و اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عظیمٍ. (قلم: 4)

و تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری.

هر چند این آیه به خودی خود خُلق برجسته و نیکوی او را می ستاید، ولی با توجه به سیاق، آیه:

به اخلاق پسندیده اجتماعی او در معاشرت با دیگران ناظر است؛ مانند: ثبات بر حق، صبر بر آزار و اذیت مردم، عفو و گذشت، مهربانی و مدارا کردن، فروتنی و غیره.(1)

2. مشورت

اشاره

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کارها (به ویژه کارهای مهمی چون جنگ) با اصحاب خود مشورت می کرد و برای رأی صاحب نظران ارزش قایل می شد؛ تا جایی که گاه از رأی خود نیز برمی گشت. از این رو، خداوند برای تأیید سیره پیامبر به ایشان می فرماید:

وَ شاوِرْهُم فِی الْاَمْرِ فَاذا عَزمْتَ فَتَوَکَّلْ علَی اللّهِ. (آل عمران: 159)

و در کارها، با آنان مشورت کن؛ امّا هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش و) بر خدا توکّل کن.

این آیه در تأیید روش حضرت آمده است؛ زیرا حضرت همواره این گونه عمل می کرد.(2)

البته، باید توجه داشت که موضوع مشورت، احکام الهی نبود، بلکه چگونگی اجرای آن