کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 202

و عمل به تعهد که عوامل گوناگونی در ایجاد و حفظ آن نقش دارد.

بنابراین، آیات و روایات بسیاری که بر رعایت تقوا و عمل به تعهدها تأکید دارد، به نحوی با انضباط مرتبط است.

تشویق و تنبیه

در رعایت انضباط آن چه اهمیت زیادی دارد این است که پیش از خطا و تخلّف، اقداماتی انجام گیرد تا افراد، ملزم به رعایت انضباط گردند، ولی از آنجا که همگان را، حتی با بهترین شیوه های آموزشی و مدیریتی نیز نمی توان خود کنترل بار آورد، باید با توجه به عملکرد افراد، اقدامات تشویقی و تنبیهی اعمال گردد.

علی علیه السلام در این مورد می فرماید:

وَ لا یکونَنَّ المُحسنُ و المُسی ءُ عندکَ بمنزلهٍ سواءٍ، فَأِنَّ فی ذلکَ تَزهیدا لِأَهلِ الأحسانِ فی الأِحسانِ، و تَدْریبا لِأَهلِ الأِساءَهِ عَلَی الأِساءَهِ وَ اَلزِم کلاً مِنهم ما اَلزَمَ نفسَهُ.(1)

و مبادا نکوکار و بدکردار در دیده ات برابر آید؛ که آن رغبت نکوکار را در نیکی کم کند، و بدکردار را به بدی وادار نماید و درباره هر یک از آنان آن را عهده دار باش که او بر عهده خود گرفت.

چند نکته را می توان از این بیان نورانی برداشت کرد:

1. تأکید بر رعایت اصل تشویق و تنبیه و یکسان نگاه نکردن به افراد با انضباط و خطاکار.