کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 222

نوع کالای مثل هم در برابر مقدار اضافی، چیزی در آن طرف می افزایند تا این که از حرام به حلال تبدیل گردد، رهایی واقعی از ربا نیست و این نوع رهایی و سایر کلاه های شرعی جایز نیست.(1)

اثر ربا در قیامت

رباخوار هر چند در دنیا گرفتار عذاب الهی نشود، در آخرت راه گریزی ندارد. از این رو، یکی از آثار رباخواری، دیوانه وار محشور شدن است. چنان که قرآن می فرماید:

الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ. (بقره: 275)

کسانی که ربا می خورند، (در قیامت) بر نمی خیزند، مگر مانند کسی که بر اثر تماس شیطان دیوانه شده (و نمی تواند تعادل خود را حفظ کند؛ گاهی زمین می خورد، گاهی به پا می خیزد).

بعید نیست این حالت رباخواران اختصاص به قیامت نداشته باشد، بلکه در دنیا نیز دیوانگانی هستند که بازیچه شیطان شده اند.

انسان در حالی که بر اساس باورهای خود و به صورت عقلایی عمل می کند، همه کارهای او منظم و به جا است. انسان این طریق مستقیم را به کمک قوه تشخیص خدادادی (بد و خوب، خیر و شر و سود و زیان) می پیماید.

ولی کسی که گرفتار شیطان شده است، قدرت تشخیص را از دست می دهد و میان بد و خوب، سود و زیان و خیر و شر فرقی نمی گذارد. در