کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 233

حلال الهی را نکوهش کرده، می فرماید:

قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَهَ اللّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا خالِصَهً یَوْمَ الْقِیامَهِ. (اعراف: 32)

بگو: چه کسی زینت های الهی را که برای بندگان خود آفریده است و روزی های پاکیزه را حرام کرده است؟! بگو: این ها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده اند؛ (اگر چه دیگران نیز با آن ها مشارکت دارند؛ ولی) در قیامت، خالص (برای مومنان) خواهد بود.

یعنی، کسی حق ندارد از پیش خود آن چه را که خدا برای بندگانش آفریده است را تحریم کند. حلال و حرام و ملاک آن، همان است که خدا به وسیله رسول خود ابلاغ کرده است.

هم چنین از آیه بر می آید که مؤمنان در برخورداری از نعمت های الهی سزاوارتر از دیگرانند، ولی مصلحت الهی اقتضا کرده است که در دنیا همه (اعم از مؤمن و کافر) از نعمت های الهی بهره مند گردند، ولی در آخرت تنها مؤمنان چنین توفیقی دارند.

بنابراین، انسان می تواند از آثار مادی کار خود بهره مند شود، ولی در بینش قرآنی این بهره مندی باید در راستای انگیزه خداجویی باشد و هم چنین انگیزه خداجویی اقتضا می کند که بهره مندی از نعمت های الهی در حد اعتدال و به دور از افراط و تفریط باشد.

اکنون، با توجه به آن چه بیان شد، به آثار مادی کار اعم از فردی و اجتماعی می پردازیم:

آثار فردی

اشاره