کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 234

طبیعی است که انسان برای گذران زندگی و رفع نیازهای مادی اش ناگزیر به کار است؛ ولی چه مقدار از حاصل کار او به خودش بر می گردد؛ این به نحوه نگرش انسان بستگی دارد.

در جوامعی که انسان همانند ابزارِ تولید تلقی می شود، از حاصل کار تا حدی به کارکنان می رسد که بتوانند کار کنند؛ یعنی انسان نیز همانند ابزار تولید در خدمت سرمایه است.

اما در نگرش قرآنی، با توجه به کرامت انسان، این انسان است که دیگر عوامل تولید را به خدمت می گیرد؛ نه بالعکس. از این رو، در بینش قرآنی، کار منشأ درآمد و مالکیت است.

1. مالکیت خصوصی

از دیدگاه اسلام زمین و امور قابل استفاده از آن، به خودی خود در تملک خصوصی کسی نیست؛ بلکه خداوند آن ها را به بندگان برگزیده خود، یعنی اهل بیت علیهم السلام، واگذار کرده است.

إِنَّ اْلأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقینَ. (اعراف: 128)

بی گمان زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاران است.

در این باره علی علیه السلام فرموده است:

أَنَا و اهلُ بیتی الذّین اَورثنا الارضَ و نحنُ المتّقونَ و الارضُ کُلُّها لَنا.(1)