کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 281

دارد که به آن ها اشاره شد. در این جا به چند حدیث که در نکوهش «فقر» و آثار بد آن وارد شده است، بسنده می کنیم. علی علیه السلام در این باره می فرماید:

لا تَلُمَّ انسانا یَطلبُ قُوتَه فَمَن عُدِم قُوتُه کَثُرَ خطایاهُ(1)

کسی را که در پی روزی خود می رود، سرزنش مکن؛ زیرا فقدان روزی لغزش ها را زیاد می کند.

و نیز حضرت به فرزندش محمدبن حنفیه چنین فرمود:

یا بنَّی اِنّی اَخافُ علیکَ الفَقرَ فَاسْتَعِذْ باللّهِ منه فِأنَّ الفقرَ مَنْقَصَهٌ لِلدّینِ مَدْهَشَهٌ لِلعقلِ، داعِیَهٌ لِلْمَقْتِ(2)

فرزندم، از فقر تو ترسانم. از آن به خدا پناه ببر؛ زیرا فقر سبب نقصان دین، سرگردانی عقل و ایجاد دشمنی می شود.

و از امام صادق علیه السلام است که فرمود:

غِنیً یَحْجُزُکَ عَنِ الظُّلْمِ خَیْرٌ مِن فَقْرٍ یَحْمِلُک علی الاِثم(3)

توانگری که تو را از ظلم باز دارد، از فقری که تو را به گناه کشاند بهتر است.

و بارها دو روایت مشهور در نکوهش فقر را شنیده ایم که:

«مَن لا معاشَ له لا معادَ له؛ کسی که روزی ندارد آخرت ندارد.»

1- . مستدرک الوسائل، ج 13، ص 14.
2- . نهج البلاغه، حکمت 319.
3- . کافی، ج 5، ص 72 نقل از الحیاه، ج 4، ص 475.