کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 290

در خوردن و آشامیدن: اعراف، 31. «و لا تسرفوا...»

در کیفیت: مؤمن، 34. «مسرفٌ مرتاب».

در مورد «تبذیر» تنها در سوره اسراء این واژه به کار رفته است:

وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذیرًا، إِنَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُورًا (اسراء: 26 و 27)

و هرگز اسراف و تبذیر مکن؛ چرا که تبذیر کنندگان، برادران شیاطینند و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود.

امام صادق علیه السلام در توضیح آیه می فرماید:

هرکس چیزی را در غیر طاعت خدا خرج کند، «مبذر» است.(1)

به هرحال، «اسراف» در کاربرد اعم از «تبذیر» است و هرگونه افراط و تفریطی را شامل می شود.

خداوند با این که انسان را به بهره مندی از نعمت های گوناگون و ادای حق آن ها تشویق می کند، از اسراف و اسراف کاران بی زاری می جوید و می فرماید:

وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ (انعام: 141)

اسراف نکنید؛ بی گمان او اسراف کاران را دوست نمی دارد.

نشانه های اسراف کار

امام صادق علیه السلام سه نشانه را از لقمان حکیم نقل می کنند: