- دیباچه 1
- تبیین موضوع 8
- هدف پژوهش 9
- فرضیه های پژوهش 9
- فرضیه اصلی 10
- دیگر فرضیه ها 10
- واژه های مهم در مفهوم کار 12
- اشاره 12
- 2. عَمَل «یَعْمَلون» 13
- 3. شُغل «شَغَلَتْنا»، «شُغُل» 13
- 1. فِعل «فاعل» 13
- 4. صُنْع «اِصْنَعْ»، «صَنْعَه»، «مَصانِع» 14
- 5. أمر «الْأَمر»، «أَمْرُهُم» 14
- 6 . شأن 15
- 7. سعی «سعی»، «سَعْیُهُمْ»، «لِسَعْیِه» 15
- 8 . کَسَب «اِکْتَسَبُوا»، «اِکْتَسَبْنَ» 15
- 9. کَدْح «کادِح»، «کَدْحا» 16
- 11. جهد «جهاد» 16
- 10. جوب «جابوا» 16
- 12. سخر «سخّر»، «سَخَّر لکم»، «سُخریا» 17
- 13. «جِدّ» 17
- 16. «کَدّ» «اَلْکادّ»، «کَدیده» 18
- واژه های مرتبط با مصادیق کار 18
- ب) ارتباط با خدا 21
- الف) شناخت حلال و حرام 21
- واژه های مربوط به آداب و مقررات کار 21
- ج) آداب کار 22
- د) آداب کار در ارتباط با دیگران 23
- واژه های مربوط به آثار کارهای حرام 25
- الف) آثار زیان بار کارهای حرام 25
- ب) آثار معنوی و مادی کارهای حلال 26
- واژه های مربوط به نقش عوامل غیر کاری در زندگی 27
- الف) رزاق بودن خداوند 27
- ب) گشایش و تنگی روزی 28
- د) عمل صالح و گشایش روزی 28
- ج) گناه و تنگی روزی 28
- بخش دوم: انسان و کار از نگاه وحی 29
- الف) نگرش قرآن به انسان 29
- اشاره 29
- اشاره 29
- هدف های اجتماعی انسان 32
- 2. هدف مندی انسان 32
- 3. اجتماعی بودن انسان 33
- 4. رابطه فرد و جامعه 34
- 6 . خوش بختی و بدبختی 35
- اشاره 41
- زندگی به اندازه کفاف 42
- اشاره 43
- 1. عبادی بودن کار 43
- 2. کار در ردیف جهاد 45
- 4. بیکاری، امری نکوهیده و ناپسند 46
- 3. کار، نشانه الهی 46
- 5. کار، مایه عزت 47
- اشاره 49
- انواع کار از دیدگاه ارزشی 49
- الف) کارهای عبادی و غیر عبادی 50
- کارهای ناسازگار با تعالی انسان 50
- ب) کارهای حلال و حرام 51
- ج) کارهای مکروه 57
- اشاره 58
- کارهای مناسب از دیدگاه اسلام 59
- 1. تعلیم و تربیت 59
- 2. دین پژوهی 62
- اشاره 63
- 4. امر به معروف و نهی از منکر 63
- ب) وظیفه حکومتی 65
- 5. قضاوت 66
- دایره حِسْبه در فقه اسلامی 66
- 6 . حفظ امنیت 67
- اشاره 67
- الف) حق حاکمیت از آن مؤمنان است 68
- د) فراهم ساختن امکانات نظامی 69
- ج) نگهبانی از مرزها 69
- ب) وصف پیکار گران عصر امام زمان علیه السلام 69
- کشاورزی 70
- 7. کشاورزی و باغداری 70
- باغداری 71
- الف) انسان کِشت کننده است نه رویاننده 72
- ج) باغی آباد با میوه های گوناگون 73
- ب) ذخیره سازی 73
- د) رزق پاکیزه 74
- ویژگی هدایت کنندگی نعمت های الهی 74
- اشاره 75
- ج) آوردن نام برخی از چهار پایان 76
- الف) مالک بودن انسان 76
- د) یادآوری برخی از منفعت ها 76
- ب) حلال بودن بهره برداری 76
- ه) مایه پند و عبرت 77
- اشاره 78
- 10. تجارت 78
- الف) آیات مربوط به تجارت 79
- ج) منع نکردن از تجارت مشروع 80
- 11. بهره برداری از دریا و رودخانه ها 80
- ب) تجارت حلال و حرام 80
- اشاره 80
- ب) صیادی و استخراج معادن زیردریایی 81
- الف) تجارت دریایی 81
- د) سد سازی و پرورش ماهی در رودخانه ها 82
- ج) فعالیت های نظامی از راه دریا 82
- ه) کشتی ها و سفینه های کوه آسا 82
- 12. صنعت 83
- اشاره 83
- الف) آهن؛ محور کارهای صنعتی 83
- ب) صنعت زره سازی 84
- ج) صنعت کشتی سازی 84
- 13. گردش گری 85
- الف) اجاره اموال 88
- 14. اجاره 88
- اشاره 88
- ب) اجرت به ازای کار 88
- ب) ارزش و اهمیت کارگری 89
- 15. کارگری 89
- الف) مفهوم کارگری 89
- ج) کارگری در قرآن 91
- نمونه قرآنی 92
- 16. کار زنان 93
- اشاره 93
- دسته بندی کلی کارها 94
- اشاره 96
- اشاره 97
- فصل اول: عوامل 97
- راحتی 97
- الف) اهداف 98
- اشاره 99
- ب) انگیزه ها 99
- 1. میل به نیازهای اولیه 99
- اشاره 99
- الف) زینت های ناپسند (شیطانی): 100
- ب) زینت های پسندیده 102
- اشاره 103
- 2. شخصیت طلبی 103
- ب) شخصیت طلبی پسندیده 105
- اشاره 106
- 3. انگیزه بقا 106
- الف) انگیزه بقای ناپسند 107
- الف) پیشی گرفتن از یکدیگر در نیکی ها 108
- اشاره 108
- 4. انگیزه خدا جویی 108
- ج) خدمت به بندگان و انتظار پاداش از خدا 111
- د) در جست وجوی خشنودی الهی 113
- اشاره 115
- اشاره 115
- الف) موانع درونی 115
- 2. دید منفی به دنیا 116
- 4. تنبلی و سستی 117
- 3. برداشت منفی از رزاق بودن خداوند 117
- ب) موانع بیرونی 118
- اشاره 118
- 1. بهره کشی از عده ای به قیمت بیکاری دیگران 118
- 2. بیکاری در نتیجه فن آوری 119
- 4. نظام اجتماعی نادرست 120
- اشاره 120
- 3. بیکاری پنهان 120
- ب) توزیع ناعادلانه ثروت 121
- الف) چند شغلی 121
- بخش ششم: آداب و قراردادهای کاری 122
- فرق آداب با اخلاق 122
- تعریف ادب 122
- اشاره 122
- ادب اسلامی و التقاط 123
- فرق آداب با قراردادها 124
- قراردادهای کار 124
- الف) شناخت درست کار 125
- اشاره 125
- 2. آخرت گرایی در کارها 125
- اشاره 125
- آداب و قراردادهای کار 125
- 1. ارزش و اهمیت کار 125
- اشاره 127
- الف) تعریف حلال و حرام 127
- 3. شناخت حلال و حرام 127
- پاکیزگی و پلیدی 128
- 4. رابطه ایمان و عمل صالح 129
- ب) آداب کار در ارتباط با خدا 130
- 1. نیت در کار 130
- اهمیت نیت 130
- اشاره 130
- اخلاص در نیت 131
- 2. آغاز کارها به نام خدا 132
- تعریف عمل خالص 132
- 4. پرهیز از کارهای حرام 133
- 3. «ان شاء اللّه» گفتن 133
- 5. اهمیت دادن به نماز 134
- هشدار به مؤمنان 134
- اشاره 134
- در وصف یاد کنندگان خدا 135
- نماز در صحنه کاروزار 135
- درخواست دنیا یا آخرت؟ 137
- اشاره 137
- 6 . درخواست از خدا 137
- درخواست از فضل خدا 138
- اشاره 140
- 7. توکل بر خدا 140
- تعریف توکل 141
- فرق توکل و تفویض 141
- توسل به وسیله ها 142
- ذوالقرنین و بهره مندی از وسیله ها 142
- یعقوب پیامبر و بهره مندی از وسیله ها 143
- تعریف صبر 144
- 8 . صبر و شکیبایی 144
- اشاره 144
- تأثیر صبر 145
- 9. خشنود شدن به خشنودی خدا 145
- پاداش صبر کنندگان 145
- اشاره 146
- ج) آداب کار 146
- 1. دور اندیشی 146
- 2. تقسیم کار 147
- یوسف پیامبر و خزانه داری مصر 148
- 2. کاردانی 148
- 1. امانت داری 148
- اشاره 148
- زمامداری طالوت 149
- اشاره 150
- نگرش قرآن به زن 150
- حقوق اجتماعی زن 151
- برابری حقوق زن و مرد 152
- اختلاط زن و مرد 153
- نهی از آرزوی بیهوده 154
- نه ماندن در خانه و نه اختلاط 154
- نتیجه 155
- کشاندن زنان به بازار کار 155
- کار کودکان 156
- 3. تقسیم زمان 158
- زمان استراحت 158
- اشاره 158
- خواب بین روز 159
- زمان کار 159
- شب کاری 159
- کار و استراحت 160
- 4. سحر خیزی 161
- 5. به فال نیک گرفتن 162
- سعد و نحسی روزها 162
- اشاره 162
- فال نیک یا بد زدن 163
- فال بد زدن در قرآن 163
- 1. تعریف «تَطَیُّر» و «تَفَأُّل» 164
- 3. اثر روانی این امر 165
- 2. فرق بین «تطیّر» و «تفأّل» از دیدگاه اسلام 165
- شیوه عملی در کارها 166
- 6 . استمرار کار 167
- 7. عجله در کار 169
- اشاره 169
- انسان؛ عجول بالطبع 169
- عجله ناپسند 170
- عجله پسندیده 171
- روایات و عجله در کارهای خیر 171
- قرآن و عجله در کارهای خیر 171
- اشاره 172
- در تضمین روزی و منع حرص 172
- حرص ناپسند 172
- 8 . حرص بر کار 172
- سیری ناپذیری انسان حریص 173
- پرکاری پیامبر خدا 174
- پرکاری اهل بیت علیهم السلام 174
- کم کاری 175
- به تأخیر انداختن کارها 175
- 9. کیفیت کار 176
- اشاره 176
- 1. حُسن برخورد 177
- د) آداب و قراردادهای کار در ارتباط با دیگران 177
- اشاره 178
- 2. مشورت 178
- حق مشاور و مشورت کننده 179
- روش مؤمنان 179
- ویژگی مشاور 179
- فایده های مشورت 180
- اشاره 181
- 3. همکاری 181
- ملاک همکاری 181
- 4. رعایت عدل و احسان 182
- اشاره 183
- 5. قرارداد 183
- 1. مشخص بودن نوع کار 184
- 2. رعایت تناسب میان شغل و شاغل 184
- 5. وکیل قرار دادن خدا 185
- 4. مزد کار 185
- 6 . عمل به تعهد 185
- 6 . وفای به عهد 188
- فراگیر بودن مفهوم عهد 188
- اشاره 188
- لزوم وفای به عهد 189
- اهمیت وفای به عهد 189
- انسان و بار امانت الهی 191
- اشاره 191
- امین بودن انبیای الهی 191
- امانت داری در نگاه علی علیه السلام 192
- اشاره 193
- راستگویی و دیگر آداب 193
- 8 . راست گویی 193
- سوگند 195
- سوگند برای نیرنگ 195
- نقض سوگند 195
- محدودیت های اختیار 196
- 9. اختیار و مسئولیت 196
- اشاره 196
- تعریف انضباط 201
- اشاره 201
- 10. نظم و انضباط 201
- تشویق و تنبیه 202
- انضباط اجتماعی 203
- ه) دیگر موضوع های مرتبط با آداب کار 204
- اشاره 204
- اشاره 205
- تعریف فرهنگ کار 205
- ابعاد فرهنگ 205
- فرهنگ کار از دیدگاه اسلامی 206
- نمود فرهنگ کار در جوامع اسلامی 207
- خداباوری؛ رمز پیروزی 208
- وظیفه دست اندر کاران 208
- مفهوم کار 209
- تعریف وجدان کاری 209
- اشاره 209
- مفهوم وجدان 209
- 2. وجدان کاری 209
- 3. قانون کار 210
- اشاره 210
- عوامل تأثیرگذار بر وجدان کاری 210
- تأثیر وجدان کاری 210
- اشاره 211
- مرجع رسیدگی به امور کارکنان 211
- اشاره 213
- الف) آثار کارهای حرام 214
- 1. دنیازدگی و انکار معاد 214
- اشاره 214
- 3. زراندوزی 215
- 2. طغیان در «روزی» و غضب الهی 215
- اشاره 215
- الف) مال دوستی افراطی 216
- ب) منع انفاق 216
- ج) کم فروشی 217
- د) عذاب قیامت 217
- 4. ربا 218
- ه ) دیگر آثار 218
- اشاره 218
- جنگ با خدا و رسول 219
- آثار زیان بار ربا 219
- سبک شمردن حرام 220
- پی آمدهای گسترش رباخواری 220
- هلاکت جامعه 220
- ترک شدن واجبات 221
- ترک شدن قرض الحسنه 221
- فرار از ربا 221
- اثر ربا در قیامت 222
- 5. رشوه 223
- اشاره 224
- 6 . داد و ستد چیزهای زیان آور و ناپاک 224
- قمار 224
- شراب 224
- آثار بد شراب و قمار در قرآن 225
- ب) آثار کارهای حلال 226
- یک - آثار معنوی کار 226
- کارهای مکروه 226
- اشاره 226
- آثار معنوی فردی 227
- 2. پرورش عقل 227
- اشاره 227
- 1. پر کردن وقت های بیکاری 227
- نقش تجارت در افزایش عقل 228
- 5. پاداش آخرتی 229
- آثار معنوی جمعی 229
- 4. تجلیل از افراد نمونه 229
- 3. نوآوری 229
- دو - آثار مادی کار 232
- اشاره 232
- اشاره 233
- آثار فردی 233
- 1. مالکیت خصوصی 234
- تعریف ها 236
- 2. حقوق و دستمزد 236
- آیات مرتبط با حقوق و دستمزد 237
- آثار اجتماعی 241
- انفاق 243
- انفاق؛ عامل نجات جامعه از هلاکت 243
- ب) تأکید قرآن بر توجه به رزاق بودن خداوند 245
- اشاره 245
- یک - رزاق بودن خداوند 245
- اشاره 245
- الف) مفهوم رزق 245
- ج) تضمین روزی 246
- د) برداشت منفی از تضمین روزی 247
- اشاره 247
- مستجاب نشدن دعا بدون کار 247
- اشاره 249
- روزی خوردن از بیت المال 249
- ه) گشایش و تنگی روزی 249
- 2. امتحان الهی 251
- 3. جلوگیری از سرکشی 252
- 4. عذاب الهی 253
- اشاره 253
- دو - گناه 253
- الف) روگردانی از یاد خدا 255
- نکته ها 256
- اشاره 257
- ب) کفران نعمت 257
- 1. داستان دو مرد غنی و فقیر 258
- 2. داستان چند باغدار 259
- 3. ناشکری قوم «سبا» و سیل ویرانگر 260
- 4. داستان قریه ای ناسپاس 261
- 5. کفران نعمت های معنوی 261
- اشاره 262
- 6. استدراج به وسیله نعمت 262
- تعریف استدراج 264
- اشاره 266
- ج) ظلم؛ عامل هلاکت جامعه 266
- عذاب قوم عاد 267
- عذاب قوم ثمود 267
- عذاب فرعونیان 267
- اشاره 268
- سه - عمل صالح 268
- اشاره 269
- الف) ایمان و تقوا 269
- 2. پایداری بر ایمان و روزی فراوان 270
- 1. گشودن برکت های آسمان و زمین 270
- 3. تقوا و روزی 271
- 1. شکر نعمت و گشایش زندگی 272
- ب) شکر نعمت 272
- اشاره 272
- ادای حق اللّه و افزایش روزی 273
- شکر قلبی 274
- شکر زبانی 274
- اشاره 274
- شکر عملی 274
- 2. مراتب شکر نعمت 274
- ج) دعا و استغفار 275
- اشاره 275
- 1. بشارت هود 276
- 2. بشارت نوح 276
- استغفار و فراوانی نعمت 276
- 3. خطبه درخواست باران 277
- 4. توصیه امام صادق علیه السلام 277
- د) هجرت 278
- بخش نهم: سطح مطلوب زندگی 279
- یک - حدود الهی 279
- الف) حد تکوینی 279
- اشاره 279
- اشاره 279
- ج) حد اعتدال 280
- ب) حد تشریعی 280
- دو - نفی فقر و نداری 280
- سه - نفی زراندوزی 282
- اشاره 282
- الف) ریشه زراندوزی 283
- ب) بدترین آثار زراندوزی 283
- اشاره 283
- 1. نابودی دین و آخرت 283
- 2. فقر و آثار بد آن برای دیگران 284
- ج) پیشگیری از زراندوزی 285
- الف) تشویق به زندگی در حد عفاف و کفاف 286
- اشاره 286
- چهار - در حد عفاف و کفاف 286
- اشاره 288
- ب) حد سطح زندگی 288
- 2. اسراف بالاترین حد 289
- آیات اسراف و تبذیر 289
- نشانه های اسراف کار 290
- اشاره 291
- 3. اقتصاد و میانه روی 291
- اهمیت اقتصاد و تدبیر در زندگی 292
- توصیه قرآنی 293
- ج) الگوهای زندگی در حد عفاف و کفاف 294
- د) نقش دولت در سطح زندگی مردم 298
- اشاره 298
- 1. ترویج سطح مطلوب زندگی 298
- سطح زندگی دولت مردان 299
- 2. تأمین سطح مطلوب زندگی 299
- اشاره 299
- تأمین زندگی فردی 299
- تأمین در سطح زندگی اجتماعی 300
- اشاره 300
- 3. ایجاد تعادل اجتماعی 300
- ایجاد اشتغال 301
- نتیجه گیری نهایی 302
- نتیجه 302
- کار و برنامه سازان رسانه 307
- پیشنهادها 310
- پرسش های کارشناسی 314
بخش دهم: چگونگی کاربست موضوع در رسانه
کار و برنامه سازان رسانه
صدا و سیما به عنوان رسانه ملّی در اطلاع رسانی و تبیین فرهنگ درست کار، نقش زیادی دارد. از این رو، توصیه هایی برای برنامه سازان برنامه های رسانه ارایه می شود. امید که این توصیه ها در کنار پژوهش حاضر و تلاش و پشتکار دست اندرکاران امور رسانه، هرچه بیش تر در الگوسازی و فرهنگ سازی درستِ کار مفید باشد.
1. تهیه فیلم های سینمایی و مُستند از دست آوردهای اقتصادی و سیاسی کار در کشورهایی که مردمی کوشا و پُرکار دارند؛ مردمی که به سبب تلاش پی گیر اعتبار جهانی یافته و به عنوان مردمی سخت کوش شهره گشته اند.
2. متأسفانه در برخی موارد بیش تر به جنبه مادی کار توجه می شود و هدف اساسی کار و کوشش نادیده گرفته می شود. از این رو، شایسته است رسانه به بعد معنوی کار، به ویژه به جنبه ارزشی آن توجه کافی داشته باشد. کاری ارزشمند است که هدفِ آن خشنودی خداوند باشد، وگرنه ارزشی نخواهد داشت؛ گرچه به نام کار عبادی صورت گیرد.
3. آن گاه نتیجه یک پژوهش به ثمر می رسد که در عمل به کار گرفته شود. برای این منظور دولت مردان و دست اندرکاران امر کار باید در قوانین و قراردادهای جاریِ کار، بررسی