کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 74

دارند؛ (برگ و ساختمان ظاهریشان شبیه یکدیگر است، در حالی که طعم میوه آن ها متفاوت می باشد.) از میوه آن، به هنگامی که به ثمر می نشیند، بخورید و حق آن را به هنگام درو بپردازید و اسراف نکنید، که خداوند اسراف کاران را دوست ندارد.

در این آیه خداوند به سه اصل اساسی در استفاده از نعمت های الهی اشاره می فرماید:

1. این که انسان بداند این نعمت ها را خدا به او داده است: «هُوَ الّذی اَنْشَأَ جَنّاتٍ ...».

2. هنگام بهره برداری، حقوقی را که بر عهده اوست بپردازد: «اتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصادِهِ».

3. پرهیز از اسراف در استفاده از این نعمت ها: «وَ لا تُسْرِفوا اِنّهُ لا یُحِبُّ الْمُسرِفین».

د) رزق پاکیزه

در سوره نحل خداوند با اشاره به بهره برداری مشروع و نامشروع از درختان خرما و انگور، بهره برداری مشروع را «رزق پاکیزه» نامیده است.

ویژگی هدایت کنندگی نعمت های الهی

در سوره رعد خداوند با اشاره به کشاورزی و باغ های پر میوه می فرماید: در این ها برای آنان که عقل خویش را به کار می گیرند، نشانه هایی است.(1)

نتیجه این که کشاورزی و باغداری از دیدگاه قرآن کار ارزش مندی است. به ویژه اگر انسان توجه داشته باشد که این نعمت ها از آن خدا است و برای رسیدن به هدف والایی در اختیار وی قرار گرفته است. از این رو، شکر این نعمت ها، اسراف نکردن، پرداخت حقوق واجب و غیر واجب و پیمودن راه کمال است.