کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن صفحه 99

تنها به عوامل درونی، یعنی انگیزه ها بسنده می کنیم.

ب) انگیزه ها

اشاره

خداوند بسیاری از انگیزه ها را به منظور ادامه یافتن زندگی انسانی، در نهاد انسان قرار داده و برای آن حدودی را معین کرده است. اگر این انگیزه ها در محدوده ای که شرع معین کرده، برآورده شوند، در جهت تکامل انسان و پسندیده خواهند بود؛ ولی اگر نسبت به آن ها کوتاهی شود و یا به صورت افراطی و کنترل نشده رها شوند، در جهت تنزل انسان قرار گرفته و ناپسند خواهند بود.

بنابراین، می توان انگیزه ها را در یک سلسله جای داد که از انگیزه های اولیه شروع تا انگیزه های متعالی دسته بندی شده باشند.

1. میل به نیازهای اولیه

اشاره

مهمترین عامل حرکت به سمت کار، در بیش تر انسان ها میل درونی برای رفع نیازهای اوّلیه است و خداوند بارها در قرآن به انسان یادآوری می کند که ما این نعمت ها را در اختیارتان نهادیم تا گرایش به آن ها انسان را از یاد خدا غافل نکند.

برای نمونه، خداوند در قرآن پس از این که به آفرینش چهارپایان برای انسان و منافعی چون پوشش و خوردن گوشت آن ها اشاره می کند، می فرماید:

وَ لَکُم فیها جَمالٌ حینَ تُریحُونَ وَ حینَ تَسرَحونَ. (نحل: 6)

و در آن ها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی که آن ها را به استراحت گاهشان باز