- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- اشاره 9
- خدابینی 9
- فصل اول: اخلاق فردی 9
- اعتقاد به توحید افعالی 9
- 1. رفتارهای اعتقادی 9
- اخلاص 11
- توکل 14
- خوف و رجا 15
- تسلیم و رضا 16
- مرگ اندیشی 17
- شکرگزاری 18
- عشق و ارادت به اهل بیت (ع) 19
- زیارت عاشورا در آخرین لحظه عمر 22
- تعهد به امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- ارتباط معنوی با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- خاک پای زائر حسینی شفای درد چشم 23
- انتظار فرج 24
- آخرت گرایی 25
- زیارت اهل بیت(ع) 25
- تعبد دینی 26
- تمسک به اهل بیت(ع) 26
- اشاره 26
- 2. رفتارهای عبادی 26
- ذکر و یاد خدا 27
- سحرخیزی 28
- تقید به احکام دینی 29
- نماز اول وقت 29
- تقید به گفتن اذان 29
- اهتمام به نماز شب 31
- شب زندهداری 33
- مناجات شبانه 34
- انس با قرآن 34
- اخلاص در انجام وظیفه 35
- اشاره 36
- 3. رفتارهای عملی 36
- مجاهده با نفس 36
- کنترل نفس 36
- ثبات نفس 37
- فروتنی 38
- عزت نفس 40
- کنترل خشم 41
- صبر و تحمل 41
- بزرگواری 42
- شجاعت 42
- استفاده از فرصتها 43
- دلسوزی 43
- نفوذ کلام 45
- نظم 45
- تعهد 46
- هماهنگی رفتار و گفتار 47
- دوری از وابستگیهای دنیوی 48
- استعمال عطر 48
- پاکیزگی 48
- علاقه به ورزش 49
- اشاره 50
- تواضع علمی 50
- 4. رفتارهای علمی 50
- اشتیاق علمی 53
- پشتکار علمی 55
- رنج تحصیل 57
- تبادل علمی 57
- احترام به استاد 58
- روح تعلم 59
- اشاره 60
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 60
- امر به معروف و نهی از منکر 60
- ظلم ستیزی 61
- شهرت گریزی 63
- شایسته سالاری 68
- حفظ آبروی مخالفان 69
- رعایت انصاف 69
- تألیف قلوب 71
- وفای به عهد 71
- احیای سنت حسنه 72
- تربیت دینی 72
- صفا و صمیمیت 73
- رعایت حقوق برادری 73
- پیش دستی در سلام کردن 74
- همدلی 75
- غیبت گریزی 76
- توجه به نیازها (نیازسنجی) 77
- فریاد رسی 78
- اهمیت به حضور اجتماعی روحانیان 79
- خوش رفتاری با مردم 79
- احترام به مردم 81
- گذشت 82
- از خود گذشتگی 83
- پیش دستی در کار خیر 84
- یکسان نگری 85
- هم دردی 86
- رعایت حقوق همسایه 87
- مهمان نوازی 88
- مشکل گشایی 88
- خدمت گزاری 90
- دوری از امتیازخواهی 91
- پاسخ گویی سریع به مردم 92
- احترام به کودکان 93
- فصل سوم: اخلاق خانوادگی 95
- اشاره 95
- احترام به پدر و مادر 95
- نقش مادر در خانواده 96
- خدمت به مادر 97
- احترام به همسر 97
- قدردانی از همسر 100
- فداکاری همسر 100
- همیاری همسر 101
- ترجیح دانش بر ثروت 102
- توجه به خانواده 103
- محبت در کانون خانواده 103
- رعایت حال خانواده 104
- همکاری در امور خانه 105
- تربیت دینی فرزندان 105
- محبت به کودکان 107
- تکریم فرزندان 107
- آزادی دادن به کودکان 108
- تشویق کودکان 109
- پرهیز از تنبیه کودکان 110
- غیرت مداری 110
- فصل چهارم: اخلاق اقتصادی 112
- اشاره 112
- ساده زیستی 112
- قناعت 118
- یاری رساندن به دیگران 118
- انفاق 119
- ایثار 120
- کمک آبرومندانه 122
- مسکین نوازی 124
- احتیاط در گرفتن وجوهات شرعی 125
- جدیت در کار 125
- مراقبت در مصرف بیت المال 126
- فقر 129
- پرهیز از اسراف 130
- کتاب نامه 131
ص:125
در نهایت سادگی و صفا زندگی کرد. ایشان همواره می فرمود: «من به اتفاق دوستم، آیت الله شمس لنگرودی که شیخ العلمای گیلان به شمار می رود، از نزدیک شاهد زندگانی بسیار ساده خیلی از بزرگان حوزه قم بودیم. یادم هست که ما بچه بودیم و هنوز از لحاظ درسی، در موقعیتی نبودیم که در درس مرحوم آیت الله حائری شرکت کنیم، ولی درس او را تماشا می کردیم و به منزل آن بزرگوار رفت وآمد داشتیم. روزی در محضر آن بزرگوار بودیم که طلبه ای آمد و اظهار داشت: آقا! این شهریه ای را که شما می دهید، کفاف زندگی ام را نمی کند. من عیالوارم و خیلی در تنگنا زندگی می کنم. حاج شیخ فرمود: «خدا می داند و شاهد است، من هم به اندازه شما شهریه دارم و به همان اندازه ای که به شما شهریه می دهم، خودم هم برداشت می کنم.» حالا شما کجای دنیا سراغ دارید، شخصیتی به عظمت حاج شیخ و با آن نفوذ و علاقه مندی مردم به او که مرجع عالی قدر بودند، مانند یک طلبه گمنام زندگی کند و حقوق او مساوی باشد با یک طلبه. به راستی، اینها الگو بودند و زندگانی کردن آنان با این سختی ها و رنج ها باعث کاهش رنج و اندوه طلاب بوده و طلاب می دیدند که اگر آنان مشکل دارند، بزرگان و رؤسای آنان نیز همان سختی و مشکل را دارند».(1)
٭ ٭ ٭
نقل است محمدجواد مغنیه روزگار بسیار سختی را پشت سر گذاشت. پدر محمدجواد، با آنکه از عالمان آن دیار بود، ولی از نظر مالی وضع خوبی نداشت. وی شروع به ساختن خانه ای برای خود کرد و با کمک اهالی آن را تا سقف رساند، ولی برای تکمیل خانه اش چاره ای
1- ستارگان حرم، ج 12، صص 133 و 134.