عالی همتان: کار و همت در سخن و سیره اندیشمندان و عارفان مسلمان صفحه 35

مکان زده تا در آن روان کلی برتر از قیود جزئی ماده، جز عشق نیاید و غیر شهود حسن مطلق هیچ، در وی نگنجد».

ب) درک مقامات عالی معنوی با علوّ همت

«آری، انسان از برکت نظر و همت بلند خود که محصول ارتباط با پیامبران و امامان علیهم السلام و اولیای الهی است، مقصد و هدفی جز حضرت حق نخواهد داشت و برای رسیدن به این مقصد، ابتدا از تماشای آثار، یقین می یابد؛ آن گاه با کوشش در کنار یقین، به نفس قدسی دست می یابد؛ سپس در حرکتی دیگر، به نفس کلیه الهیّه می رسد و در آن مقام، به شهود جمال موفق می شود و هیبت و عظمت و جلال حضرت دوست را درک می کند. پس، از ناچیزی خود دچار ترس می شود و در مراقبت و مواظبت خویش می کوشد که مبادا از حضرت او دور افتد و در آن مقام، به فرموده حضرت صادق علیه السلام به غفلت دچار، و به بلای خطر عظیم گرفتار آید!

مسجد، خانه و بساط اوست و بدون گذشتن از نفس اماره و رسیدن به نفس ناطقه قدسی و آراسته شدن به نفس کلیه الهیّه، درک هیبت و عظمت ملک الملوک میسر نیست؛ که ساده و عادی به مسجد رفتن و به صورت عادت درآمدن این رفت وآمد، ثواب چندانی برای اهل مسجد ندارد.

بکوشید تا آن روح عالی را به دست آورید و لایق مقام آن جناب گردید و به فیض دیدارش با چشم دل نایل آیید و در بساط آن جناب، به درک عظمت و هیبت او موفق، و غرق ترس و شرم شوید و در شعله ترس و شرم، چنان بسوزید که اثری از هستی شما نماند. چون اثر از هستی و اِنِیت نماند، به مقام فنا می رسید و به بقای او باقی و ابدی خواهید شد و به حضرت دوست در آن مقام خواهید گفت:

دو عالم را به یک بار از دل تنگ

برون کردیم تا جای تو باشد