عالی همتان: کار و همت در سخن و سیره اندیشمندان و عارفان مسلمان صفحه 53

کشیدند. در جمادی الاولی 1308، وی به خانقین و از آنجا به بصره رفت و در اوایل سال 1309 وارد لندن شد. اواخر سال 1309 قمری یا اوایل 1310 قمری، آخرین سفر سید به استانبول بود که به مرگش انجامید. (1314 ق)(1)

16. آخوند ملا قربان علی زنجانی

از جدیت و پشتکار مرحوم ملا قربان علی زنجانی، در امر تحصیل در نجف اشرف، داستان های شگفتی گفته اند که بجاست سرمشق همگان، به ویژه طلبه های جوان و آرزومند فتح قله ها قرار گیرد. فاضل دانشور، مرحوم محمدرضا روحانی که سال ها به پژوهش در زندگی حجت الاسلام گذراند، می نویسد:

می گویند این عالم ربانی، در تمام بیست و چهار ساعت شبانه روز جز دو ساعت نمی خوابیده است و خود آن فقید سعید می فرمود: بادیه یا دیگ منفذداری را که پیه سوزی زیرش بود، در مقابل خود قرار می دادم؛ مدت خواب من در طول دقایق یا ساعتی بود که آن ظرف گرم شود و مرا از خواب بیدار کند. باز مطالعه ام آغاز شود. ایام تحصیل در نجف، روزهای تعطیل را در مدرسه می ماندم، پیش از رسیدن روز تعطیل، در طول هفته ضمن درس و بحثی که داشتم مواظب طلاب بودم و دقت می کردم که آنان چه کتابی و کدام قسمت آن را درس می گیرند؛ آنگاه روزهای تعطیل، همان قسمت ها را به دقت مرور می کردم تا اگر در روزهای تحصیل اشکالی یا سؤالی از من شد، در جواب، عاجز نمانم.

این تلاش و کوشش در حالی بود که به نوشته مرحوم شیخ الاسلام زنجانی، وضع معاش آخوند در نهایت سختی بود و تنها به وجه اندکی که از